मंकाः संघर्ष समितिया ताःचा सुइके?

POSTED ON FRI FEB 4, 2011 5:26 PM NST

Share

राजेन मानन्धर

संघर्ष धइगु योजना दयेकाः साइत स्वयाः शुरु याइ मखु। थ्व ला आवश्यकतां मनूतय्त घ्वातुघ्वानाः याकी, सुयात छु यायेमाः वं अन व याइ। सुनां गुलि फु उलि उपलब्धि हासिल याइ, संघर्षयात न्ह्याकेफुम्ह नेताया जन्म नं अनं हे जुइ। तर नेवाःतय्गु सवालय् धाःसा थ्व संर्घष व आन्दोलनया सामान्य नियम लागु जुइ मखु। आःतक जूगु, जुल धयातःगु दक्व धयाथें आन्दोलन लमियात भम्चा स्वकाः बाजं थाकाः ब्याहा याये थें हे जक जुयाच्वंगु दु। अथे जुयाः अन माजु जुइम्हेसिया ग्वःतोलाया सिखः क्वखायेगु खँ तःक्वः जुइ, मिजंयात यःम्ह खः लाकि मखु धइगु खँ जुइ मखु। आः इलय् ब्यलय् नेवाः बुखँपती वइगु नेवाः स्वायत्त राज्य दइबलय्यात धकाः दयेकातःगु संघर्ष समिति छगू अज्याःगु हे तामझामया ज्याझ्वः खः ।

धयाच्वनेम्वाः नेवाः राज्य थःगु स्वाभिमान दुपिं हरेक नेवाःतय्गु म्हगस खः, थःगु अस्तित्वया चिल्लाय् खः। अले थ्व हयेगु (बिलकि ल्हाः फया कायेगु)जिम्मा थःत नेवाः राज्यया निंतिं पाये धकाः वःगु खलःपुचःया सामुहिक रुपकथं नेवाः स्वायत्त राज्य मंकाः संघर्ष समितिं काःगु जुल। अन दुपिं गुलिं गुलिं खलः पुचः ला नेवाः राज्यप्रति कटिबद्ध हे खनेदु। अथेसां लसिंया काय् नं लोकेश्वर जुइफु धइगु बाखंपाखें प्रभावित जुयाः हे जुइ, झीसं गुलिगुलिसिगु आगं सीक सीकं नं स्वीकार याना। मेगु विकल्प दयेके मफुगु नं नियमित आकस्मिकता जक जुइफु झीगु।
अन्तरिम संविधानय् संघीयता च्वयेवं दंगु थ्व समिति गर्भाधानया इलंनिसें न्ह्यसःचिंया पुखुली लाल कयाच्वंगु दु। ब्यंकेगु ईनिसें नेवाःतय्सं थ्वयात म्हसीका कायेमफुगुलिं आः थ्वं सुलिसे इहिपा याइगु खः धकाः मनूतय्सं स्वयाच्वंगु दु। थ्व इलय् आः साधारण नेवाःतय्गु न्ह्यपुइ छगू न्यने मजिउग न्ह्यसः दना वयाच्वंगु दु - धाथें थ्व संघर्ष समितिया ताःचा सुयाके जुइ? अथवा थुकियात ताःचां प्याखं हुलीम्ह कतांमरियात थें लिउने सुनां दम तयाच्वन जुइ?

अबुया नं उलि हे काय्या नं उलि हे अंश दइगु थुकिया संरचना हे अजब। हानं दक्व हे अध्यक्ष जुइमास्ति वइगु अले दक्वसित लय्तायेकेत पालंपाः अध्यक्षया सिरपेचं पुइगु इच्छा पुवंका बीगु थुकिया विधान नं चिन्तामणी झोला स्वया म्हो तिलस्मी मजू। पिने नापलाःसा भ्यराभ्यर जुइगु राजनीतिक प्रवृत्तियापिं नं थन छगू हे लाइनय् आज्ञाकारी मस्त थें च्वनेफूगु नं थुकिया मेगु अजूचायापुगु प्रकृति खः। थःथःगु पार्टीया संघीय व्यवस्था व अझ जातीय अग्राधिकारया औपचारिक अवधारणा स्वयाः आगरां देगरां पाःसां थन धाःसा क्रान्तिकारी स्वयाः नं क्रान्तिकारी जुयाः थुगु "ट्याबु" विषयय् तिंतिं न्हुयाः हालाच्वंगु दइ, थःगु पार्टीया हे ध्वाँय् ज्वनाः। अथेसां थ्व संघर्ष समितिइ च्वंपिंत थःगु पार्टी लाइन स्वयां ब्यागलं खँ तल धकाः थौं तक सुयातं कारवाही याःगु वा स्पष्टीकरण तक नं फ्वंगु खने मदुनि ।

माउपार्टीया नेतां हाकु लंसुरुवाः फिनाः बसन्तपुरय् नेवाः राज्य घोषणा याःगु गुलिचां मदुनिबलय् मचापार्टीया सक्रिय सहभागिता सहित दशरथ रंगशालाय् भव्य घोषणा जुल नेवाः राज्यया। अन याये धकाः धयाः नं मयाःगु ज्या दक्वयात ल्वःमं ख्यःमं धकाः धया हे छ्वत धाःसां नं उगु घोषणा धुंकाः यायेमाःगु ज्या मयासे च्वंगुयात धाःसा उलि सहज कथं काये फइ मखु। मचा बुइके सःसा मचायात माःगु संस्कार व पौष्टिक आहारया व्यवस्था याना बीमाः धकाः अबु जुइसःपिंत सुनां स्यना च्वनेम्वाः। उकिं राज्य दयेके धुंकाः नं थुकिं गुगुं कथंया प्रशासनिक इकाइया अस्तित्व खंके मफुत, थन प्रशासन चले याइपिं मनूतय्गु किपालु मलुत, सुरक्षा बीपिनिगु सासः मलुत, थनया आर्थिक, सामाजिक, शैक्षिक, भाषिक नीति आदि धकाः पित बिउगु भ्वं मस्त भ्वय् म्हितूथाय् तकं उल्लेख मजुल। आखिर थ्व नं माओवादीं बसन्तपुरय् याःगु घोषणा स्वयां एक छटाक नं झ्यातु मजुल। याइगु हे खःसा अपाय्जिगु ज्या यायेधुंकाः कम से कम थुकिं थःगु राज्य थपाय्धनेमाः धकाः तक धाइगु जुइ, मधाः, बरु नेवाः सभासद्त नं जानाः दयेकातःगु सिन्हःपता पाय्धंगु नेवाः राज्ययात माकःमतिना यानाः घय्घय् पुनाच्वन। अले थुकिं अःपुक म्हिगः तिनि वःपिं ६५ प्रतिशत आप्रवासी खय्, सँय् व मर्स्यातय्त थः नालाः उमित नेवाः राज्यया नागरिकता तकं बीत तयार जुल, उमिगु अधिकार रक्षाया निंतिं थः प्रतिवद्ध धकाः छाति चकंकाः भाषण नं मुइकल। थ्व खँ अःपुक पचे जुइ मखु छम्ह सच्चा नेवाःयात ।

देशय् छकःयां छकः संविधान च्वयाच्वन, वहे संविधानं दया माया याःसा जक नेवाः राज्य दइगु थुइकाः नं थ्व समितिं उकियात दवाबया नामय् छम्ह सभासद्यात थःगु ल्हाःचिंया प्वः लःल्हायेगु बाहेक व खःथें न्यंक बानेश्वरय् हुल क्यनेगु बाहेक मेगु तात्विक रुपं दबाव बी मफुत थुकियात नं अल्छिपह जक धायेगु पाय्छि जुइ मखु। अनंलि थ्व समितिं मेमेगु राज्यया सिमांकन, शासन पद्धति, निर्वाचन पद्धति, नागरिक परिचयपत्र अले थःगु राज्यया लः, मत, खुसि, पहाड, देगः अले न्हाय्च्वकाय् च्वनाच्वंपिं सुकुम्बासी आदिया विषयय् नवाये मफुगुयात नं ल्वःमंगु जक धाये फइ मखु। पिनें वःपिंसं थन क्यनीगु उभौली, ल्होसर, छठया नाटक व आः वयाः पशुपतिइ किरात तयेगु लास थुने दयेमाःगु आन्दोलनयात अथें लाटां केरा स्वः थें स्वया जक च्वंगु मखु थ्व समितिं ।

समग्र रुपं धायेबलय् थ्व समिति पिनें स्वयेबलय् गुलि हिसिचा दु, माया वनापुसेच्वं अले निरिह खनेदु, दुनेया खँ उलि सरल मदु। उकिं हे थ्वं याइगु दक्व धया थें ज्याझ्वलय् ल्वःमंगु, द्वंगु खँत दयाच्वनी। नेवाः एकता दिवसया झाँकीइ तक वःबलय् गुलि नं ल्वःमन, द्वन, व ला नियोजित रुपं हे जूगु खः ।

आः खुनु थुइकेमाल, ध्वंचित पाः तयां खाचा ल्यनाच्वनी मखु। अन निकथंया राजनीतिक शक्ति हाबी दु - छखलः पिनें पिनें जातीय राज्यया वकालत यानाः नं केन्द्रीयस्तरय् थ्वपाखे पलाः मछीगु जक मखु, थःगु थ्व ज्याया निंतिं दयेकातःगु कचापुचः तकयात नं डिफंक याना तःगु पार्टी। मेखलः धइगु ततःसलं हे संघीय व्यवस्था व जातीय राज्य मजिउ धकाः हालाच्वनीगु पार्टीत। थुमिगुपाखें छु आश याये फइ? उकिं आः नेवाःतय्गु राज्य गुलि नेवाःराज्य जुइ धइगु वहे कतांमरिचित लिउनें दम तइम्हेस्यां जक सिउ, छि जि ला फगत स्वकुमि जक ।

http://www.nepalmandal.com/content/12570.html

राजेन्द्र श्रेष्ठ व दिलीप महर्जन मन्त्री जुइगु सम्भावना

POSTED ON FRI FEB 4, 2011 5:33 PM NST

Share

येँ (सन्ध्या टाइम्स)/एमालेया अध्यक्ष झलनाथ खनाल प्रधानमन्त्रीइ त्यायेवं नेवाः आन्दोलनया निम्ह न्ह्यलुवात नं मन्त्री जुइगु सम्भावना अप्वया वःगु खँ सूत्रं धाःगु दु । 

नेवाः आन्दोलनया न्ह्यलुवा नापं एमालेया केन्द्रीय दुजः राजेन्द्र श्रेष्ठ व एकीकृत माओवादीया सभासद् नापं नेवाः आन्दोलनया न्ह्यलुवा दिलीप महर्जन न्हूगु मन्त्रिमण्डलय् दुथ्याइगु सम्भावना अप्वया वःगु खँ दलया नेतातय्सं धयादीगु दु ।

श्रेष्ठ एमाले दुने झलनाथ पक्षधर कथं स्पष्ट रुपं न्ह्यःने वयाच्वंम्ह नेता खःसा महर्जनं माओवादी अध्यक्ष प्रचण्डयात येँ १० नम्बरया थःगु हे क्षेत्रं चुनावय् त्याकादीगु खः ।

वय्कःपिं निम्हेसितं नेवाः प्रतिनिधिया कथं मन्त्रिमण्डलय् दुथ्याकीगु सम्भावना दुगु खँ नेतातय्सं धाःगु दु। तत्कालिन अवस्थाय् नेकपा (माले) पाखें मन्त्री तकं जुयादीधंकूम्ह श्रेष्ठ नेवाः स्वायत्त राज्य मंकाः संघर्ष समितिया सल्लाहकार खःसा महर्जन एकीकृत नेवाः राष्ट्रिय मुक्ति मोर्चाया केन्द्रीय न्वकु नापं माओवादी पार्टीया केन्द्रीय सल्लाहकार नं खः ।

http://www.nepalmandal.com/content/12582.html

नेवाः व जनजातिपाखें सभामुखयात पौ

[ 16-1-2011 14:35:34 ]

येँ(सन्ध्या टाइम्स)/नेवाः स्वायत्त राज्य मंकाः संघर्ष समितिया छगू प्रतिनिधि मण्डलं थौं सभामुख सुवासचन्द्र नेम्वाङयात लुमन्ति पौ लःल्हाःगु दु। नेवाः स्वायत्त राज्य सुनिश्चित यायेमाःगु, धर्म निरपेक्षता व गणतन्त्रयात संस्थागत यायेमाःगु, क्वःछिनातःगु इलय् हे न्हूगु संविधान जारी यायेमाःगु नापं थीथी इलय् नेवाःतय्सं बियागु ज्ञापनपौया माग पूरा यायेमाः धासें थौं वय्कःयात लुमन्ति पौ बिउगु खः। अथे हे आदिवासी जनजाति बृहत् मोर्चा नेपालं नं स्वतन्त्रपूर्व जानकारी मंजुरीया संयन्त्र याकनं हे दयेकेमाः धकाः माग यासें ज्ञापन पौ सभामुखयात लःल्हाःगु दु। आदिवासी जनजाति विशेष समाधिक्षकं न्यंगु न्ह्यसःया लिसलय् सरकारं उगु संयन्त्र दयेकेगु निंतिं संविधानसभाया अध्यक्षयात हे अधिकार दुगु नियमावलीइ न्ह्यथनातःगु दु धकाः लिसः बिउगुलिं थौं अथे नेम्वाङयात ज्ञापन पौ लःल्हाःगु खः।

http://www.newanepa.com/show_news.php?id=3391&catid=

नेवाः एकता दिवस

NEWANUGA

POSTED ON THU JAN 13, 2011 11:05 AM NST

Share13

यलया पुच्वःय् नेवाः एकता दिवस सुरु जूगु दु । नेवाः स्वायत्त राज्य घोषणा जूगु दच्छि क्यंगु लसताय् थौं नेवाः एकता दिवस हनाच्वंगु दु ।

- नेवाः स्वायत्त राज्य मंकाः संघर्ष समितिया नायः सानुराजा शाक्य पाखें मुंज्या क्वचायेकल ।

- ज्यापु महागुथि, केन्द्रीय कमिटिया मूछयााज्ये राजभाई जकःमिपाखें नं सुभाय् देछना ।
० युगं युग लिसें सामन्तितय्सं थःजात क्वःजात धकाः नेवाः समुदाययात यानाच्वंगु विभाजन क्वचाल ।
० नेवाः स्वायत्त राज्य मवसाः आः सांस्कृतिक बहिष्कार यायेगु घोषणा ।

- बौद्ध विहार संघ, यलया नायः बाबुराजा बज्राचार्यपाखें सुभाय् न्वचु ।
० बौद्ध विहार संघ याकनं हे संघर्ष समितिया झिगूगु घटक कथं जुइत्यंगु जानकारी ।

- लुंमका पतिइ दुथ्याकातःगु छुं छुं बुंदातः

० संघीयता, लोकतान्त्रिक गणतन्त्र व धर्मनिरिपेक्ष राज्ययात न्हूगु संविधानपाखें संस्थागत यायेगु ज्या जुइमाः ।
० संविधान सभाया राज्य पुनसंरचना व राजनीतिक शक्ति वाँडफाँड समितिपाखें थःगु प्रारम्भिक अवधारणाय् प्रदेशत दयेकेगु मू लिधासा म्हसिका व सामथ्र्य जुइ धकाः न्हृयब्वःगु प्रस्ताव सैद्धान्तिक ल्याखं पायछि जूगु तर समितिपाखें प्रस्तावित यानातःगु नेवाः प्रदेशया सीमाङ्कन भौगोलिक लागा, जनसंख्याया घनत्व, प्राकृतिक श्रोत साधनया उपलब्धता कथं चीधं जूगु व नेपालमण्डलया पुलांगु ऐतिहासिक पक्षयात नं कःघायेगु ज्या मजूगुलिं थुकिया लागा तःकू यानाः स्वायत्तता, स्वशासन, आत्मनिर्णय व अग्राधिकार दुगु नेवाः स्वायत्त राज्य सुनिश्चित जुइमाः ।
० नेवाः स्वायत्त राज्यदुनेया फुक्क प्राकृतिक श्रोतय् नेवाःतय् अग्राधिकार सुनिश्चित जुइमाः ।
० संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र नेपालय् केन्द्रीय सरकारय् छगूजक भाय्यात आधिकारिक भाय् कथं छयलेगु व नालेगु पाय्छि मखु, थुकी नेवाःतय् समर्थन मदु । वहुभाषिक देय्यात ल्वःकथं केन्द्रय् छगूसिबें उप्वः भाय्यात आधिकारिक भाय् कथं थाय् बीमाः ।
० क्वःछिनातःगु ईयादुने हे संविधान च्वयेगु क्वचायेकाः राज्यपुनःसंरचना व शान्ति प्रक्रियायात पाय्छि जुइक पूवंकेमा ।
० इलं मलाःगु वा मेगु गुगुं त्वहःचिनाः पितबीगु कथित 'संक्षिप्त संविधान' स्विकार्य मजुइगु व आः पितबीगु संविधान पूर्ण संविधान हे जुइमाः ।

- नेवाः ल्याय्म्ह न्हृयलुवाया नायः नरेश वीर शाक्यपाखें संविधानसभाया नायः सभाषचन्द्र नेम्वाङयात लःल्हाइगु लुमंका पौ ब्वना न्यंकेगु ज्या जुयाच्वन ।
* संविधानसभाया नायः नेम्वाङयात माघ २ गते लुमंका पौ लःल्हाइगु ज्याझ्वः दु ।

- मंकाः संघर्ष समितयिा सल्लाहकार प्रेमशान्ति तुलाधरपाखें भिंतुना न्वचु ।
० नेवाः समुदाय दुने जातिय विभेद क्वचाःगु घोषणा नापं आः लैङगि विभेद नं क्वचायेकेमाः ।
० नेवाः स्वायत्त राज्य दुने आः ५०-५० प्रतिशत मिसा व मिजंतय् ब्वति दय्माः ।

- बोडे घोषणापत्र

१. नेवाः स्वायत्तता, स्वशासन, आत्मनिर्णयया अधिकार व आदिवासी अग्राधिकार नापं नेवाः आदिभूमिइ नेवाःतय्गु थःगु हे राज्यया सुनिश्चितताया लिसेलिसें संघीय गणतन्त्रया संविधान इलय् हे च्वयाः जनताया संविधान सुनिश्चित यायेमाःगु खँय् सः थ्वयेकाच्वना ।

२. प्रस्तावित नेवाः राज्यया पिने च्वंपिं नेवाःतय्गु हकहित व अधिकारया नापं नेवाः राज्यय् समानुपातिक प्रतिनिधित्व सुनिश्चित जुइमाः । नापं वय्कःपिं च्वनाच्वंगु लागाय् बाहुल्यताया लिधंसाय् स्वायत्त क्षेत्रया अधिकार सुनिश्चित जुइमाः । थः च्वनाच्वंगु गैर नेवाः राज्य दुने नेवाःतय्त समानुपातिक प्रतिनिधित्व सुनिश्चित जुइमाः ।

३. संविधानसभाया राज्य पुनर्संरचना समितिं प्रस्तावित याःगु नेवाः प्रदेशया लागाया खँय् प्रादेशिक लागा तसकं मगाःमचाः जूगुलिं सम्भाब्यताया लिधंसाय् अझ तःकू व तब्या यायेमाःगु खँया सः थ्वयेकाच्वना ।

४. च्वय् न्ह्यथनागु अधिकार व राजनीतिक स्थितिया सुनिश्चितताया नितिं नेवाःत सकलें न्ह्यागु हे दल संघ संस्था व खलःपुचःया प्रतिनिधित्व यानाच्वंपिं न्ह्याथाय् च्वनाच्वंपिं जूसां थ्व 'घोषणा पौ'स न्ह्यथनातःगु व नेवाः राष्ट्रिय राजनीतिक सम्मेलनं क्वःछ्यूगु अवधारणा पौ कथंया अधिकार व थ्व सम्मेलनं क्वःछ्यूगु प्रस्तावतय् खँय् सकलें नेवाःत छधी छप्पँ खः धकाः घोषणा यानागु जुल ।

- लोकतान्त्रि नेवाः दबूया का.वा. नायः नेमसिंह नकःमिपोखं बोडे घोषणापत्र न्यंकाच्वन ।

- तत्कालिन हस्तक्षेकारी ज्याझ्वः

http://www.nepalmandal.com/content/11244.html

- नेवाः जागरण मञ्चया कजि सुजीव बज्राचार्यपाखें हस्तक्षेपया ज्याझ्वः ब्वनान्यंकाच्वन ।

- संघर्ष समितिया सचिवालय् कजि मल्ल के. सुन्दरपाखें नेवाः एकता दिवशया आजुया बारे थःगु न्वचु ।
० नेवाः राज्य धइगु म्हगसः मखु ऐतिहासिक प्रमाण खः ।
० संविधानसभाया निंतिं जनदबाव बीगु नापं न्हूगु संविधानय् नेवाः स्वायत्त राज्य दुथ्याकेमाः धकाः सभासद्तय्त खबरदारी बीत थौं नेवाः एकता दिवस ।
० संविधानसभाया व सभासद्तय्त खबरदारी यायेत नेवाःत छप्पं मजुइकं मगाःगुलिं नेवाःत दथुइ थःजात क्वःजात मदुगु प्रतिबद्धता प्वंकेत थौं नेवाः एकता दिवस हनेमाःगु ।

इलंहाःगु समसामायिक प्रस्ताव

http://www.nepalmandal.com/content/11245.html

- नेवाः देय् गुथि नेपालमण्डलया नायः नरेन्द्रभक्त हाडापाखें इलंहाःगु समसामायिक प्रस्ताव न्ह्यब्वयाच्वन ।

- जुलुस यल देय् चाहिलाः पुच्वःय् थ्यंगु दु । हानं सभा न्ह्यात ।

- सभायात दथुइ दिका: एकता जुलुस न्ह्यात । जुलुस नःत्वाः, महापाल, मंगलबजाः जुया बुंगद्य चाःहिकीगु लँपु जुयाः हानं पुच्वःय् वयाः हानं ल्यं दुगु ज्याझ्व: याइ ।

- प्रतिबद्धतापौ
नेवाः स्वायत्त राज्य मंकाः संघर्ष समितिया ग्वसालय् थ्वहे कछलागा १२ व १३ निन्हुयंक मध्यपुर थिमि नगरपालिकाया बोडेय् जूगु नेवाः राष्ट्रिय राजनीतिक सम्मेलनय् देय्या थीथी खुइगू सिबें उप्वः जिल्लापाखें ब्वतिकाःपिं नेवाः प्रतिनिधिपिंसं नेवाः समाजय् ऐतिहासिक कालंनिस थीथी कारणं अले थीथी स्वरुपय् ल्ष्नाच्वगु जात जातया दथुइ विभेदया व्यवहारयात अवैज्ञानिक अमानवीय व इलं ल्वःकथं मजूगु व संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र नेपाः दुने नेवाः स्वायत्त राज्य निस्वनेगु नेवाः आन्दोलनया भावन कथं पाय्छि मजूगु तायेकाः आविलं उकीयात गुगु कथं नालेगु जुइमखु धकाः सर्वसम्मतं याःगु घोषणायात नेवाः एकताया मू लिधंसा कथं नालाकासें नेवाः समुदाय दुनेया जिपिं सकल जातया खल पुचः संस्थाया आधिकारीक प्रतिनिधिपिनि पाखें थौं ११३१ पोहेलाथ्व ९ बिहीवाः न्हिनय् यलया पुच्वः दुवातय् नेवाः स्वायत्त राज्य मंकाः संघर्ष समितिया ग्वसालय् जूगु नेवाः एकता दिवसया थ्व ऐतिहासिक विशाल आमसभाया दबुलिं मंकाः कथं सार्वजनिक अनुमोदन यासें उकथंया प्रतिबद्धता प्वंकागु जुल ।

- प्रतिबद्धतापौलय् थीथी जातीय प्रतिनिधितय्सं ल्हा:चिं ।

- नेवाः देय् दबूया नायः नरेश ताम्रकारं थीथी जातीया प्रतिनिधितय्त जाती विभेड क्वचाःगु प्रतिबद्धता याकाच्वन ।

- जयस्थिति मल्लं नेवाः समुदाय दुने जारी याःगु जातीय प्रथायात क्वचा:गु घोषणा प्रति थीथी जातिया खलः पुचःया प्रतिनिधितय्सं प्रतिबद्धता प्वंकेत मंचय् ब्वनाच्वन ।

- लसकुस न्वचू - प्रेम महर्जन, कजि नेवाः एकता दिवस ब्यवस्थापन समिति यल
० नेवाः समुदय दुने दुगु जातीय विभेद क्वचायेकाः ताः तुनाः व नेवाः स्वायत्त राज्य दुथ्याःगु न्हूगु संविधान इलय् हे च्वयेत दबाव बीगु निंतिं थौं नेवाः एकता दिवस ।

- नेवाः राष्ट्रिय म्ये

- नेपाःया राष्ट्रिय म्ये

आशग ग्रहण

नायः, नेवाः स्वायत्त राज्य मंकाः संघर्ष समिति, सानुराजा शाक्य

विशिष्ट पाहाँपिं
सत्यमोहन जोशी
नरवहादुर कर्माचार्य
सिद्धिलाल सिंह
वेखारत्न शाक्य
देववहादुर डंगोल

सल्लाहकारपिं
पद्मरत्न तुलाधर
माणिकलाल श्रेष्ठ
तीर्थराम डंगोल
हितमान शाक्य
राजेन्द्र श्रेष्ठ
डा. केशवमान शाक्य
भीमसेनदास प्रधान
प्रेमशान्ति तुलाधर
डा. महेशमान श्रेष्ठ

सभासदिपं

नायःपिं
दिलबहादुर श्रेष्ठ, नायः एकिकृत नेवाः राष्ट्रिय मुक्ति मोर्चा नेपाः
नरेन्द्रभक्त हाडा, नायः नेवाः देय् गुथि नेपालमण्डल
नरेश ताम्राकार, नायः नेवाः देय् दबू
सुजीव बज्राचार्य, कजि नेवाः जागरण म‌ंच
बुद्धिलाल ज्यापु, न्वकूः ज्यापु महागुथि
नरेश वीर शाक्य नायः नेवाः ल्यायम्ह न्ह्यलुवाः
रामकाजी अवाले, नायः ज्यापु समाज यल
नेमिसंह नकःमि, का।वा। नायः लोकतान्त्रिक नेवाः दबू
मल्ल के। सुन्दर, कजि नेवाः स्वायत्त राज्य मंकाः संघर्ष समिति सचिवालय
बाबुराजा बज्राचार्य, नायः बौद्ध विहार संघ यल
प्रेम महर्जन, कजि नेवाः एकता दिवस ब्यवस्थापन समिति यल
नीलकेशरी श्रेष्ठ, नायः नेवाः स्वायत्त राज्य मंकाः संघर्ष समिति यल

- सांस्कृतिक ज्याझ्वः क्वचाल । आः औपचारिक ज्याझ्वः न्ह्यात ।



- नेवाः लोकतान्त्रिक संघपाखें पिदंगु नेवाः राजनीतिक सम्मेलनया भिसिडि व संचार नेपालया पिथना न्हूगु लय्पौ 'पाचिना' नेपालभाषा एकाडेमिया चान्सलर सत्यमोहन जोशीपाखें पितब्वज्या ।

- पुच्वः दोबातय् सांस्कृतिक ज्याझ्वः जुयाच्वंगु दु ।

http://www.nepalmandal.com/content/12149.html

यलय् नेवाः एकता दिवस हन

[ 13-1-2011 21:35:54 ]

यल(सन्ध्या टाइम्स)/थगुने जूगु नेवाः स्वायत्त राज्य घोषणाया लुमंति कथं थौं यलया पूच्वय् छगू तःजिगु ज्याझ्वः यासें नेवाः एकता दिवस न्यायेकल। पूच्वया दुवातय् तुं दबू ग्वयाः याःगु उगु ज्याझ्वलय् स्वनिगःया द्वलंद्वः नेवाःतय्सं ब्वति कयाच्वंगु दु।
ज्याझ्वलय् ज्याझ्वः व्यवस्थापन समितिया कजि लिसें ज्यापु समाज यलया छ्यांज्ये प्रेम महर्जनं बोडेय् जूगु नेवाः राजनीतिक सम्मेलनया घोषणापत्रय् प्रतिवद्धता प्वंकेत तयादीगु प्रस्तावयात अनुमोदन याःगु खः। उगु हे ज्याझ्वलय् संस्कृतिविद् सत्यमोहन जोशीं 'पाचिना' नांगु लय्पौ व बोडेय् जूगु राजनैतिक सम्मेलनया सीडी विमोचन यानादीगु खः। ज्याझ्वः शुरु जुइ न्ह्यः सांस्कृतिक ज्याझ्वः नं जूगु खः। ज्याझ्वः नेवाः स्वायत्त राज्य मंकाः संघर्ष समितिया वर्तमान नायः सानुराजा शाक्यया सभापतित्वय् जूगु खः। ज्याझ्वः शुरु जुइ न्ह्यः नेपाःया राष्ट्रिय गान व नेवाः राष्ट्रिय म्येँ हालेगु लिसें थीथी सहिदपिनि लुमंतिइ मौन धारणया ज्या नं जूगु खः।
थुलि ज्याझ्वः जुइवं अनं तुं जुलुस पिकासें यल देय् चाःहिउगु खः।जुलुसं बुंगद्यः चाःहिलीगु रुट चाःहिलाः हानं पूच्वय् तुं थ्यंकाः ल्यं दुगु ज्याझ्वः याइगु ग्वसाः दु।
थौंया ज्याझ्वलय् संघर्ष समितिया थीथी घटकया नायःत मध्ये नरेन्द्रभक्त हाडां इलं हाःगु प्रस्ताव न्ह्यब्वइगु ग्वसाः दुसा सुजीव वज्राचार्यं हस्तक्षेपकारी ज्याझ्वःया प्रस्ताव, नेमसिं नकःमिं बोडे घोषणाया प्रस्ताव, नरेशवीर शाक्यं लुमंका पौ न्ह्यब्वइगु ज्याझ्वः दु। अथे संघर्ष समिति सचिवालयया छ्यांज्ये मल्ल के. सुन्दरं नेवाः एकता दिवसया आज्जु न्ह्यब्वयादीसा सल्लाहकार प्रेमशान्ति तुलाधरपाखें भिंतुना व बाबुराजा वज्राचार्य व राजभाई जकःमिपाखें सुभाय् देछायेगु ज्याझ्वः जुइ।

http://www.newanepa.com/show_news.php?id=3377&catid=

नेवाः समुदाय दुने जातिय विभेद क्वचाल

NEWANUGA

POSTED ON FRI JAN 14, 2011 9:47 AM NST

Share

नेवाः समुदाय दुनेया थीथी जातिय संगठनतय्सं नेवाःत दुने जातिय विभेद क्वचाःगु घोषणा याःगु दु ।

जनस्तरं नेवाः स्वायत्त राज्य घोषण याःगु दच्छि पूवंगु लसताय् बिहीवाः यलया पुच्वः नेवाः स्वायत्त राज्य मंकाः संघर्ष समितिं ग्वसाः ग्वःगु नेवाः एकता दिवसय् थीथी २९गू जातिय संगठनया छम्ह छम्ह मिसा व मिजं आधिकारीक प्रतिनिधितय्सं उगु प्रतिबद्धता प्वंककूगु खः ।

वंगु कछलागा १२ व १३ कुन्हु बोडय् जयस्थिति मल्लं नेवाः समुदाय दुने जारी याःगु जातिय प्रथायात क्वचाःगु घोषणा याःगु खः । उकीयात हे बिहीवाः अनुमोदन याये कथं जातिय खलः पुचःया प्रतिनिधितय्सं अनुमोदन याःगु खः । नेवाः देय् दबूया नायः नरेश ताम्रकारं उगु प्रतिबद्धता याकादीगु खः ।

संघर्ष समितिया नायः सानुराजा शाक्यया सभापतित्वय् जूगु ज्याझ्वलय् संघर्ष समितिया सचिवालय कजि मल्ल के. सुन्दरं न्हूगु संविधानय् नेवाः स्वायत्त राज्य दुथ्याकेगु कथं थुगु एकता दिवस हनाच्वंगु धयादिसें उकीया निंतिं दकलय् न्हापां नेवाःत दथुइ हे एकता आवश्यक जूगु धयादिल ।

अथेहे संघर्ष समितिया सल्लाहकार प्रेमशान्ति तुलाधरं नेवाः समुदाय दुने जातिय विभेद क्वचाःगु घोषणा नापं लैङकि विभेद क्वचाःगु घोषणा नं जुइमाःगु माग यानादिल । ज्यापु महागुथीया मूछ्याञ्जे राजभाइ जःकमिं जातिय विभेद क्वचाःगु घोषणा जक जुयां मगाः जातिय विभेद याइपिंसं माफी नं फ्वनेमाःगु व उकीयात व्यवहारय् नं लागु यायेमाःगु धयादिल । बौद्ध विहार संघ यलया नायः बाबुराजा बज्राचार्य आः याकनं हे नेवाः स्वायत्त राज्यया आन्दोलनय् बौद्ध विहार संघ नं सक्रिय जुयाः न्हृयाः वयेत्यंगु जानकारी बियादिल ।

ज्याझ्वलय् बोडे क्वचाःगु नेवाः राजनीतिक सम्मेलनय् जारी बोडे घोषणा पत्र, इलंहाःगु राजनीतिक प्रस्ताव व तत्कालीन हस्तक्षेपकारी निर्णय नं ब्वना न्यंकूगु खः ।

औपचारीक ज्याझ्वः न्ह्यः थीथी खलः पुचलं सांस्कृतिक ज्याझ्वः न्ह्यब्वःगु खःसा उगु हे इलय् नेवाः राजनीतिक सम्मेलनया भिसीडि व नेपालभाषाया न्हूगु लय्पौ पाचिना नेपालभाषाया चान्सलर सत्यमोहन जोशीं उलेज्या यानादीगु खः । सम्मेलनया भिसिडी नेवाः लोकतान्त्रिक संघया पिथनाय् वःगु खःसा पाचिना संचार नेपाल प्रा लिया पिथनाय् पिहांवःगु खः ।

अथेहे ज्याझ्वलय् थीथी खलः पुचतय्सं जातिय विभेद क्वचाःगुयात अनुमोदन यायेधुंकाः छगू तःजिगू जुलुस यल देय् चाह्यूगु खः । द्वलंद्वः मनूतय्सं ब्वति काःगु जुलुस बुंगःद्यः सालीगु रुट चाहीला हानं पुच्वःय् वयाः सभाय् ह्यूगु खः ।

http://www.nepalmandal.com/content/12152.html

नेवाः स्वायत्त राज्यया नितिं शक्ति प्रदर्शन

POSTED ON FRI JAN 14, 2011 12:09 PM NST

Share

किपुलिइ स्वशासनया अभ्यास यायेगु घोषणा

यल (झीगु स्वनिगः)

संघीय गणतान्त्रिक नेपालय् नेवाः स्वायत्त राज्यया सुनिश्चितताया नितिं आन्दोलन यानाः वयाच्वंगु नेवाः स्वायत्त राज्य मंकाः संघर्ष समितिं म्हिगः यलया पूच्वय् नेवाः एकता दिवस हनेगु झ्वलय् आः नेवाः स्वायत्त राज्यया अवधारणा कथं स्थानीय निकायसं अभ्यास यायेगु झ्वलय् आः दक्ले न्हापां किपू नगरपालिकाय् यायेगु धकाः घोषणा याःगु दु । मंकाः संघर्ष समितिया सचिवालय्या कजि मल्ल के सुन्दरं नेवाः एकता दिवसया सवालय् न्वंवायेगु झ्वलय् आः नेवाः स्वायत्त राज्यया अवधारणा कथं किपुलिइ अभ्यास यायेगु धकाः औपचारिक रुपं हे घोषणा यानादीगु खः । मंकाः संघर्ष समितिया नायः सानुराजा शाक्यया सभापतित्वय् जूगु उगु ज्याझ्वलय् आवंलि नेवाः दुने जातजातिया विभेद मदु धकाः नेवाः राष्ट्रिय राजनीतिक सम्मेलनं पारितयाःगु यात नेवाःतय्गु थीथी जात जातिया प्रतिनिधितय्सं सार्वजनिक रुपं उकियात अनुमोदन यानागु जुल धकाः प्रतिबद्धता प्वंकेगु ज्या जूगु खः । 

उगु ज्याझ्वलय् वइगु माघ ३ गते लुमन्ति पौ लःल्हायेगु घोषणा नं याःगु खः । नेवाः स्वायत्त राज्यया सुनिश्चिता, धर्म निरपेक्षता व गणतन्त्रयात संस्थागत यायेमाःगु, नेवाः स्वायत्त राज्य दुने नेवाःतय्गु अग्राधिकार दयेमाःगु नापं थीथी कथंया खँ दुथ्याकाः अथे लुमन्ति पौ बिइगु धकाः घोषणा याःगु खःसा उगु पौ नेवाः ल्याय्म्ह न्ह्यलुवाःया नायः नरेशवीर शाक्यं ब्वना न्यंकादीगु खः । मंकाः संघर्ष समितिया सल्लाहकार प्रेमशान्ति तुलाधरं नेवाः समुदाय दुने जातीय विभेद क्वचाःगु घोषणा नापं लैंङगिक विभेद नं क्वचायेमाः धयादिसें नेवाः स्वायत्त राज्य दुने बच्छि मिसा बच्छि मिजं जुइमाः धकाः बहः बियादिल । लोकतान्त्रिक नेवाः दबूया नायः नेमसिंह नकःमिं बोडे घोषणा पौ न्यंकादीगु खः । नेवाः जागरण मञ्चया कजि सुजीव बज्राचार्यं नेवाः राष्ट्रिय राजनीतिक सम्मेलनपाखें पारित याःगु स्थानीय निकायसं हस्तक्षेपकारी ज्याझ्वः ब्वनाः न्यंकादीगु खः । नेवाः देय् गुथि नेपाल मण्डलया नायः नरेन्द्रभक्त हाडां इलंहाःगु समसामयिक प्रस्ताव न्ह्यब्वयादीगु खः । नेवाः देय् दबूया नायः नरेश ताम्रकारं थीथी जातिया प्रतिनिधितय् जातीय विभेद क्वःचाःगु प्रतिबद्धता प्वंकादीगु खः । ज्याझ्वलय् नेवाः एकता दिवस व्यवस्थापन समितिया कजि प्रेम महर्जनं लसकुस न्वचु बियादीगु खः । अथे हे सुभाय् न्वचु बिइगु झ्वलय् ज्यापु महागुथिया मूछ्याञ्जे राजभाई जकःमिं नेवाः स्वायत्त राज्य मवल धाःसा आः सांस्कृतिक बहिस्कार यायेगु जुइ धकाः घोषणा यानादिल । उगु हे कथं बौद्ध विहार संघ यलया नायः बाबुराजा बज्राचार्यं सुभाय् न्वचु बियादीगु खः । 

थीथी कथंया सांस्कृतिक बाजं नापं थःथःगु ब्यानर ज्वनाः ब्वति काःगु द्वलंद्वः नेवाःतय्सं ब्वतिकाःगु खःसा यलया पूच्वय् मुनाः औपचारिक रुपं ज्याझ्वः न्ह्याके धुंकाः जुलुस यलया थाय् थासय् चाःहिलाः हाकनं पूच्वय् हे थ्यंकाः सभा यानाः क्वचायेकूगु खः । स्वनिगःया येँ, यल, ख्वप, थिमि, किपू नापं गां गामं व थाय्थासं द्वलंद्वः नेवाःत सतकय् उगु कथं क्वहांवःगु धैगु नेवाः स्वायत्त राज्यया नितिं छगू कथं शक्ति प्रदर्शन खः धाःसां छुं पाइमखु ।

http://www.nepalmandal.com/content/12155.html

नेपाल मण्डल घोषणाको वार्षिकोत्सवमा सभा

पदम श्रेष्ठ, (काठमाडौं), नेवाः स्वायत्त इलाकामा नेवार नै शासक हुन पाउनुपर्ने भन्दै नेवाः राज्य नेपाल मण्डल घोषणाको वार्षिकोत्सवमा स्मरणसहित बिहीबार ललितपुरको पुल्चोकमा बृहत् नेवाः एकता दिवस मनाइयो।

ने.सं. ११३१ कछलागा ११ र १२ मंसिर १७ र १८ गते भक्तपुरको बोडेमा आयोजित नेवाः राष्ट्रिय राजनीतिक सम्मेलनले पारित गरेको घोषणापत्र कार्यान्वयन गर्ने आफैंभित्रका विभेद उच-निच धनी-गरिबलगायतका सवाललाई सुधार गर्नुपर्ने आवश्यकता महसुस गर्दै बिहीबार सो एकता दिवस मनाइएको हो।

सो अवसरमा विभिन्न जातीय संस्थाका अध्यक्षहरुले एक साथ विभेद अन्त्यको घोषणा गरेका थिए। यसरी विभेद अन्त्यको घोषणा गर्नेहरुमा स्यस्यः समाजका अध्यक्ष भरतलाल श्रेष्ठ शौजन्य सुल्प्या जोशी वज्राचार्य देय् आचाजु गुथिका अनारवज्र र विन्दु वज्राचार्य वज्राचार्य संरक्षण गुथिका फणिन्द्ररत्न वज्राचार्य र सरस्वती वज्राचार्य राजोपाध्याय समाजका वदन ज्वालानन्द राजोपाध्याय उदाय समाजका प्रेमरत्न र प्रेमहिरा तुलाधर कपाली समाजका शंकरप्रसाद दर्शनधारी र डा. सुर्दशना दर्शनाधारी कसाः तैध गुथिका स्वयम् वीररत्न कंसाकार नेपाल खड्गी समाजका मनोज नेवाः खड्गी र अंजिता खड्गी पुं समाजबाट शान्त चित्रकार र विद्या हुनुहुन्थ्यो।

त्यसै गरी ज्यापु महागुथिका अध्यक्ष रामबहादुर महर्जन रत्नकुमारी महर्जन ज्यापु समाज यलका रामकाजी अवाले र सविता महर्जन ताम्राकार समाजबाट अमिररत्न र शिलशोभा द्योला समाजका अध्यक्ष शिवहरि द्योला र बसुमाया नकर्मी समाजबाट जितेन्द्र र अंजना राजकर्णिकार समाजबाट गौतम राजकर्णिकार प्रजिता राजकर्णिकारले नेवाः एकताका लागि भेद मुक्तिको घोषणा गर्नुभयो। त्यसैबीच सो सभामा प्रजापति समाजका अध्यक्ष गणेशमान लाछी विनु प्रजापति पुतुवार समाजका सागर पुतुवार र किपुमाया वाराही समाजबाट रामकृष्ण वाराही केन्द्रीय मानन्धर संघका अध्यक्ष न्हुच्छेबहादुर मानन्धर र सुशीला रंजितकार समाजबाट सचिव कुमार रंजित धोवि रजक समाजबाट रमेश कनौजियालगायत २९ वटा नेवार जातीय संस्थाका प्रतिनिधिहरुले भेद मुक्तिको घोषणा गरेका थिए।

नेवारहरुको राष्ट्रिय संगठन नेवाः देय दबूका अध्यक्ष नरेश ताम्राकारले भटुउनुभएको प्रतिबद्धता पत्रलाई जातीय संस्थाका अध्यक्ष तथा प्रतिनिधिहरुले दोहोर्याएका थिए। सांस्कृतिक बाजागाजासहित विश्वकै सबैभन्दा लामो समयसम्म चल्ने रातो मच्छिन्द्रनाथ रथारोहण हुने मार्ग पुल्चोकबाट गाःबहाल मंगलबार सुन्धारा थैना लगनखेल इति जावलाखेल हुँदै र्याली पुनः पुल्चोकमा आयोजित घोषणासभामा परिणत भएको थियो।

र्यालीमा सहभागी हुन नेवाःदेय दबू ज्यापु महागुथि सुन्धारा काठमाडौंबाट एमालेको भ्रातृ संगठन नेपाः लोकतान्त्रिक नेवाः संघ नेवाः देगु नेपाल मण्डल कांग्रेसको भ्रातृ संगठन लोकतान्त्रिक नेवाः दबू त्रिपुरेश्वरबाट माओवादीको भ्रातृ संगठन एकीकृत नेवाः राष्ट्रिय मुक्ति मोर्चा कुपन्डोलबाट र भक्तपुरवासी नेवार जातीय भाषिक संघसंस्थहरु ललितपुरको ग्वार्कोबाट पुल्चोक पुगेका थिए।

संविधान निर्माणमा जोड
काठमाडौं, (नेस), नेवाः राजनीतिक सम्मेलनद्वारा पारित र ललितपुरको स्मरणपत्र माघ २ गते एक बृहत् र्यालीका बीच संविधान सभाका अध्यक्ष सुवासचन्द्र नेम्वाङलाई बुझाउने भएको छ।

संस्कृतिविद् सत्यमोहन जोशी नेपाल कम्युनिस्ट पार्टीका संस्थापक नरबहादुर कर्माचार्य पूर्वमन्त्री सिद्धिलाल िसंह नेपाली कांग्रेसका नेता बेखारत्न शाक्य र देवबहादुर डंगोललगायतका विशिष्ट व्यक्तिहरुको उपस्थिति नेवाः स्वायत्त राज्य मङका संघर्ष समितिका अध्यक्ष सानुराजा शाक्यको सभापतित्वमा आयोजित सभामा नेवार नेताहरुले नेवाः स्वायत्त राज्य स्थापना नभएसम्म आन्दोलन जारी रहने प्रतिबद्धता व्यक्त गरेका थिए।

संघर्ष समितिका संयोजक मल्ल के सुन्दरले संघीय स्वायत्त राज्य स्रोत सम्पदामाथि स्थानीय अग्राधिकार कसैको दयामायाबाट होइन विश्वव्यापी अनुबन्ध आईएलओ महासन्धि १६९ ले दिएको अधिकार भएको जिकिर गर्नुभएको थियो।

नेवाः देय गुथि नेपाल मण्डलका अध्यक्ष नरेन्द्रभक्त हाडाले भक्तपुरको ठिमीमा जारी भएको पाँचबुँदे घोषणापत्र स्मरण गराउनुभएको सो सभामा नेवाः जागरण माचका संयोजक सुजित वज्राचार्यले संविधान सभाका लागि नेवारहरुको साझा तत्कालीन हस्तक्षेपकारी प्रस्ताव प्रस्तुत गर्नुभएको थियो।

स्मरण पत्रमा भनिएको संघीयता लोकतान्त्रिक गणतन्त्र धर्म निरपेक्षतालाई संविधानमा सुनिश्चित गर्नुपर्ने संविधान र सामथ्र्यका आधारमा संघीयता सैद्धान्तिक रुपमा भए पनि नेवाः प्रदेशको सीमाङ्कन भौगोलिक जनसंख्याको घनत्वप्रति सम्पदाको दृष्टिकोणबाट सानो भएको हुँदा नेपाल मण्डलको प्राचीन ऐतिहासिक सिमाना जोडिनुपर्ने केन्द्रीय सरकारमा एक मात्र खस भाषालाई आधिकारिक भाषाका रुपमा नभई सबै राष्ट्रिय भाषालाई मान्यता दिइनुपर्ने र भोट अधिकार एक मात्र नागरिकताको आधारमा दिन माग गरिएको छ।

स्मरण पत्रमा नेपाल संवत्लाई संविधानमा राष्ट्रिय मान्यता दिन कथित संक्षिप्त संविधान खारेज गरी समयमा नै पूर्ण संविधान बनाउन माग गरिएको छ।

http://newsofnepal.com/detailnews.php?type=mahanagar&id=10577

नेवाः छप्पँ जुयाः राज्ययात चेतावनी

POSTED ON FRI JAN 14, 2011 5:34 PM NST

Share

यल (सन्ध्या टाइम्स)/नेवाः स्वायत्त राज्य मंकाः संघर्ष समितिया ग्वसालय् म्हिगः यलया पूच्वय् नेवाः एकता दिवस हनेगु ज्या जुल ।

संघर्ष समितिया वर्तमान नायः सानुराजा शाक्यया सभापतित्वय् जूगु उगु ज्याझ्वलय् न्ववासें संघर्ष समिति सचिवालयया सचिव मल्ल के. सुन्दरं नेवाःतय्सं थौं थःपिनि स्वायत्त शासन माग यानाच्वंगु धइगु अथें मखु, थ्व अन्तर्राष्ट्रिय श्रम संगठनया सन्धि १६९ कथं नं प्राप्त जुइगु अधिकार खः धासें यदि इलय् संविधान पिहां मवल धाःसा उकिया लिच्वः बांलाइ मखु धकाः ६०१ म्ह सभासद्तय्त चेतावनी बीत नं थौंया ज्याझ्वः यानागु खः धयादिल ।

संघर्ष समितिया छगू घटक नेवाः देय्गुथि नेपालमण्डलया नायः नरेन्द्रभक्त हाडां थौंया ज्याझ्वः नेवाःतय् रहरं हनाच्वंगु मखु, आन्दोलन कथं हनाच्वनागु खः धासें नागरिकताय् नेवाःतय् भाय्यात नेपालभाषा धकाः च्वयेमाः धयादिल ।

नेवाः जागरण मञ्चया नायः सुजीव वज्राचार्यं संघर्ष समितिया हस्तक्षेपकारी ज्याझ्वः न्ह्यब्वसें स्वनिगःया फुक्कं नगरपालिकाया कर्मचारी रैथाने नेवाः जुइमाः धकाः माग यानादिल ।

लोकतान्त्रिक नेवाः दबूया कार्यवाहक नायः नियम सिंहं बोडे घोषणा पत्र ब्वनाः न्यंकुसें उगु घोषणापत्र प्रति सकलें नेवाः व नेवाः खलः पुचःत प्रतिवद्ध दु धयादिल। 
संघर्ष समितिया सल्लाहकार प्रा. प्रेमशान्ति तुलाधरं नेवाःतय् दथुइ कायम जुयाच्वंगु जातीय व लैंगिक विभेदयात समेत चीकेगु लागिं कुतः यायेमाः धासें थौं नेवाःत राजनीतिक रुपं नं सचेत जुया वःगु खँ कुलादिल। 
नेवाः ल्याय्म्ह न्ह्यलुवाया नायः नरेशवीर शाक्यं संघर्ष समितिपाखें सरकारयात लःल्हाःगु स्मरणपत्र ब्वनाः न्यंकुसें बियातःगु ईया दुने हे न्हूगु संविधान जारी यायेत इनाप यानादिल ।

ज्यापु महागुथिया महासचिव राजभाई जकःमिं सुभाय् देछासें ज्यापुतय्त तःसिंनं बिउगु दुःख, क्वजात धाःपिंत थजात धाःपिंसं बिउगु दुःख ल्वःमंकाः थौं नेवाःत छप्पँ जूवःगु दु धासें यदि नेवाःतय् थ्व एकतायात राज्यं वेवास्ता यात धाःसा ज्यापुतय्सं राज्ययात सांस्कृतिक बहिष्कार यानाः सिंहदरवार घेरे याइ धयादिल ।

म्हिगःया सभा न्ह्यः छगू जुलुस पिकयाः बुंगद्यः सालीगु रुट लाकाः चाःहिउगु खः ।

http://www.nepalmandal.com/content/12193.html

नेवा स्वायत्त राज्यया अवधारणापत्र (नेवा राष्ट्रिय राजनीतिक सम्मेलनये छलफल यागु)

g]jfM :jfoQ /fHoof cjwf/0ff–kq

!_ 5'gfvF

g]kfn ;Djt !!@^ -@)^@÷^# ;fn_ of zflGtk"0f{ hgqmflGtof kl/0ffd sy+ g]kfno\ juL{o, hftLo, If]qLo j n}+lus cfwf/o\ /fHoof k'g{;+/rgf ofgfM ;dfj]zL nf]stGq :yfkgf ofo]u' ;xdlt h"u' j dw]zL j cflbjf;L hghfltof cfGbf]ng lnkf b]o\ ;‹Lo zf;g k|0ffnLO o+s]u' ;xdlt h"u' vF emL ;s:of+ :o"u' x] vF vM . y'u' cfGbf]ng lnkf g]= ;+= !!@& rf}nf  === -@)^# r}q #) ut]_ ltly v'Gx' cGtl/d ;+ljwfgo\ Gxfkf+u' ;+zf]wg ofgfM efu !& wf/f !#*-!_ o\ /fHoof cu|ufld k'g;+{/rgfof Joj:yf ofMu' vM . Yj ;+zf]wg sy+ æjuL{o, hftLo, eflifs, n}+lus, ;f+:s[lts, wfld{s j If]qLo e]befj Gx+s]of lg+lt+ b]o\of s]lGb|s[t j PsfTds Joj:yfoft cGTo ofgfM /fHoof ;dfj]zL, nf]stflGqs ;‹Lo zf;g k|0ffnL ;lxtof cu|ufld k'g{;+/rgf ofo]u'Æ vF GXoygftMu' b' . g]kfM b]o\oft ;‹Lo nf]stflGqs u0ftGq wfM;f g]=;++= !!@* j5nf === -@)^% h]i7 !% _ ltly v'Gx' h"u' ;+ljwfg;efof Gxfkf+u' d'FHof+ 3f]if0ff ofMu' vM . cy] x] ;+ljwfg;ef /fHo k'g{;+/rgf j /fHo zlQm jfF8kmfF6 ;ldlt+ Gx\AjMu' k|ltj]bgo\ g+ g]kfM ;‹Lo nf]stflGqs u0ftGq h'Ou' ln;]+ g]jfM k|b]z nufot !$ u" k|b]zof Gx" g]kfof ;+/rgf Gx\oJoo] w'+s"u' b' . Yjx] ;Gbe{o\ g]jfMto\t /fhgLlts ?k+ Gx\oHofs]u' tfMt'gfM ;‹Lo nf]stflGqs u0ftGq, cfTdlg0f{oof clwsf/, :jfoQ /fHo, hftLo :jzf;g, j ;dfg'kflts k|ltlglwTj cflb ljifo; k|ltj4 b]o\of d" /fhgLlts kf6L{of tMx]s]F u'lyt ;lxt g]jfMto\u' lemu" vnM k'rM hfgfM g]kfn ;Djt !!#) lrNnfYj !# v'Gx' g]jfM b]o\ bj"of kxno\ g]jfM :jfoQ /fHo d+sfM ;‹if{ ;ldlt gfd+ y'u' ;‹if{ ;ldlt gL:jg]u' Hof h"u' vM .

Yj ;ldlt+ ;g\ @))& of cflbjf;L clwsf/;DaGwL ljZjAofkL 3f]if0ffkq+ cflbjf;L hghfltto\t ljoftMu' æcfTdlg0f{oof clwsf/ j clwsf/oft 5\onfM pld;+ /fhg}lts, cfly{s, ;fdflhs j ;fF:s[lts If]qo\ :jtGqtfk"j{s yMu' x}l;ot SjMl5O kmOu'Æ dfGotf j cGt//fli6«o >d ;+u7g dxf;GwL – !^( kfv]+ ;sn cflbjf;LlkGt yMyMu' P]ltxfl;s nfufof k|fs[lts >f]to\ cu|flwsf/ ;'lglZrt ofgftMu' j /fhgLlts j gful/s clwsf/;DaGwL cGt//fli6«o dxf;GwL j cfly{s, ;fdflhs j ;fF:s[lts clwsf/;DaGwL dxf;GwLkfv]+ k|Tofe"tofgftMu' cfTdlg0f{oof clwsf/of vFof aMsf;]+, g]kfMoft ;‹Lo nf]stflGqs u0ftGq b]o\ bo]s]t ;+ljwfg;efkfv]+ s'tM ofgfRj+u' Yj Ono\ g]jfMto\;+ tf O{ Gxojlg;]+ :jfoQ /fHoof clwsf/ ;'lglZrt h'OdfM wsfM Yjo]sfjofRj+u' ;Moft gfnfsf;] hftLo Dx;Lsf j ;fd{Yotfof lnwF;fo\ g]kfn ;Djt !!#) kf]x]nfYj ( -@^ l8;]Dj/ @)!)_ v'Gx' g]jfM cflbe'ldO g]jfM :jfoQ /fHoof P]ltxfFl;s 3f]if0ff ofMu' vM . Yjx] ;Gbe{o\  g]jfM :jfoQ /fHoof 3f]if0ffoft cg'df]bg ofo]u' j g]jfM :jfoQ /fHoof d+sfM cjwf/0ffkq kfl/t ofo]u' tfMt'gf Yj /fli6«o ;Dd]ngo\ Yj d+sfM cjwf/0ffkq Gxo\Ajofu' h'n .

@_ g]kfn j g]jfM

k|fu P]ltxfFl;s sfn+lg;]+ x] emLu' b]o\of gf+ g]kfn vM;f ygof d" jfl;Gbf g]jfM vM . Yj b]o\of gf+ u'sy+ g]kfn Rjg wOu' ;Gbe{o\ yg yLyL wfk" vg]b' . hol:ylt dNnof kfno\ Rjs"u' uf]kfn /fhj+zfjnL sy+ æg]k gf+of ;fk'+ yg hgkb -/fHo_ :yfkgf ofMu' h'ofM …g]kÚo\ æcfnÆ -Rjg]u' yfo\_ k|Too :jfgf g]kfn gf+ h"u' vM . u'lnu'ln:of+ g]o\-g]k_ d'lg+ kln:yf ofMu' b]o\ h'ofM Yj b]o\of gf+ g]kfn h"u' g+ wfo]u' ofM . Oltxf; lz/f]d0fL jfj'/fd cfrfo{h+' tTsflng ls/ft kl/jf/of g]kf/ hfltkfv]+ x] g]kfn zAb jMu' pNn]v ofgfbLu' b' . jo\sMof sy+ k|frLg ef/tof k|fs[t efiffo\ æ/Æ of kN;f ænÆ pRrf/0f h'Ou' vM . j x] g]kfn zJb kfv]+ yf}+of g]jf/ jf rLxfsn+ g]kfM÷g]jfM zJb jMu' ljZjf; b' . y'sy+ g]kfMof hgtfoft g]jfM wfo]u' ofMu' vM . emLu' g]kfnefiffof eflifs rl/qkfv]+ g Yj vF :k:6 ofM .

g]kfn zAb bsn] Gxfkf+ yf}+ :jof+ Yo+dYo+ @% ;M bF GXoM cy{j kl/lzi6o\ pNn]v h"u' vg]b' . pQ/ ef/tof ;d|f6 rGb|u'Kt df}o{ -O{=k"= #@!–#(&_ of dGqL sf}l6No+ bo]s"u' cy{zf:qo\ g+ æg]kfnÆ zAb k|of]u h"u' b' . -cfrfo{, @)^) M ^^_ y'u' Nofv+ sl/a @# ;M bF GXoM x] emLu' b]o\ g]kfnof gfd+ k|l;4 h'Ow'+s"u' vg]b' . uf]kfn lnkf yg jMlk+ zf;st dlxifkfn, ls/ft, lnR5jL, dNn bSj+ g]jfM x] h'n . O{zfof bzf}+ ztfAbLof gfkgfk+ pQ/ klZrdkfv]+ y'u' If]qo\ b'xf+jMlk+ d'dL{ wfMlk+ tfdfªt g+ g]kfno\ a;f]jf; ofo]w'+sfM Oldt g+ g]jfM x] wofxn . Pkm= lj= xfldN6gof sy+ lxGb's[t d'dL{t x] sfF7 ef]l6of vM . j ;d'bfo g]jfM b'g] ;dflxt h'O w'+s"u' b' -x]ldN6g, !(() M %(_ . sf]zn u0f/fHoof ljb'8s+ zfSo u0f/fHooft xMtf ofu' Ono\ g]kfM b'xfF jlk+ ZffSot j sf]nLo u0f/fHoof sf]nLot g+ yg Rjg] w'+sfM g]jfM x] h"u' vg] b' . cy] x] yLyL sfnv08o\ yg Rj+ jMlk+ d}lyn jd{'t, d':df+t, 8«flj8 wf]aLt j OzfO{t ;sl;t+ yg Rjg]j+ g]jfM x] wofxn . y'sy+ dNnsfn :jof GXoM yg Rj+jMlk+ cfo{, cfli6«s, 8«flj8 GXofu' x] gZnof h";f+ Olk+ k'mSs+ g]jfM h'n .

#_ P]ltxfl;s g]kfnd08n j g]jfM /fHo

uf]kfn /fha+zfjnL sy+ g]kfno\ sl/j ^^^ bF uf]kfn j dlxifkfn j+z j !()# bF ls/ft zf;gof O{ vM . cg+ lnkf b'xfF jMlk+ lnR5jLt;]+ g]kfMof tTsfnLg /fhwfgL onoft NxfltO sfo] w'+sf ls/ftL zf;st k"j{kfv] lj:o'+ jg]u' em\jno\ Old;+ jg]kfM zx/ bo]sfM tTsfnLg g]kfMof k"jL{ l;dfgf l6i6fts zf;g oft;f lnR5jLt;]+ yMu' ljlht e"ldO Gx"u' zf;g k|0ffnL :yflkt oft . lnR5jLt g]kfM Go+s+ yMu' /fHo lj:tf/of emjno\ k"j{kfv] ;'gsf]zL, tfdfsf]zL, lnv', b'wsf]zLln;]+ 5u' Ono\ c?0f ts Gx\of jg ;f klZrdkfv] Old;+ sflnu08sL -dNnk'/_ ts yMu' /fHo lj:tf/ oft . Oltxf; lz/fd0fL afa'/fd cfrfo{ofsy+ lnR5jLt g]kfM jo]w'+sfM yMu' /fHo b'g] yMu' j+z k/Dk/fsy+ a+lHh /fHoo\ k|rlnt ;‹/fHo z'? ofMu' vM . k|frLg sfno\ ljZjof ljljw e"–v08o\ yMu' ljlht e'ldO cgof hgtfto\;+ lab|f]x dofo]dfM wsfM ;‹Lo k|s[ltof :jfoQtf aLu' k|rng b'u' vM . g]kfno\ æg]kfnd08nÆ gfd+ lnR5jLt;]+ z'? ofMu' ;‹ /fHoof k/Dk/f g+ lalht e'ldO Ao"u' :jfoQtf vM wOu' vF k|i6 h" .

g]kfnd08n zAbof bsn] Gxfkf+ k|of]u Yo+dYo+ lem++:j;M bF GXoM lnR5jL h'h' hob]j låtLoof kfno\ 1fg]Zj/of clen]vo\ vg]b' . j :jof+ GXoM O{=;+= $^$ ; dfgb]j k|ydof kfno\ rf+u'of :tDe n]vof :nf]s g+= ( of :j+u"u' x/kmo\ ædkfGg]kfn /fHoÆ wOu' zAb k|of]u h"u' b' . dkfGg]kfn of cy{ j[xt g]kfn vM . dfgb]jof pu' :tDe n]vo\ æ;' h'h'lk+ lhu' sfa'O RjgL Oldt yfd]ofo]Æ wfMu'kfv]+ Yj vF k'i6L h" . Oltxf;sf/ 8f= hulbzrGb| /]UdLof sy+ pu' :tDe n]vo\ pNn]v h"u' k"j{ b]o\ wOu' lsF/ft k|b]z vM;f klZrdL b]o\ dNnk'/L vM . jo\sMof sy+ yy] lj:tf/ ofo]w'+sfM lnlR5jLto\;+ j /fHot gfk+ æ;‹ y]+hfMu' gftfÆ :jfMu' vM . -/]UdL, @)%% M @!%_ lnR5jL sfno\ g]kfnd08nof pQ/L l;dfgf l;vf/ hf]Ë -lb3f{rL_ vM;f blIf0fL l;dfgf dxfef/t kj{t >[Înf vM . tTsfnLg g]kfnd08nof pQ/L l;dfgf l;vf/ hf]Ë -lb3f{rL_ vM wOu' vF ;|ªrªuDkf] j c+z'jdf{of by'O h"u' Jofkfl/s j bf}To ;DjGwkfv]+ g k'li6 h" .

dNnsfno\ g+ g]kfnd08nof nfuf la:tf/ cleofg GXofgf x] Rj+u' vg]b' . h'h' huHof]lt dNnof u|Gy æg/klt hgrof{ l6sfÆ o\ oIf dNn+ k"j{o\ a+unfb]z blIf0fo\ ;'/gbL -u+uf_ j uof, j klZrdo\ uf]vf{ts yMu' /fHo lj:tf/ ofMu' vM . lslt{k"/of j+zfjnLsy+ j+ pQ/o\ ef]6gfk+ g+ o'4 oft j y'u' k|sf/+ l;vf/ hf]Ë -lb3f{rL_ jofM NxfltO nft wsfM pNn]v ofgftMu' b' . -zdf{, @)## M !$!–!$@_ yf}+ :jof+ nueu %&( bF GXoM RjoftMu' g]kfn dxfTDoo\ g+ g]kfMof l;dfgf k"j{o\ sf]zL, klZrdo\ lqz'nL, pQ/o\ lzjk'/L j blIf0fo\ zLtnf]bsf -lr;fkfgL_ v'l; wsfM pNn]v ofgftMu' b' . g]jfMt;]+ zf;g ofgfRj+u' Yj /fHo Vjk, Ejt, åfNvf, o]+ j on Gofu" /fHoof ;‹ vM . lnkf Ejt /fHo Vjkln;] Plss/0f h'Ow'+sf Ko+u" /fHo h'n;f åfNvf sl/j ;lR5bF cnu /fHo h";f+ lnkf o]Fo\ b'Yoft . k[YjLgf/fo0f zfx g+ xMtf ofMu' Ono\ g]kfnd08nof e"efu Yj x] nfuf b'g] ;+s'rg h"u' vg]b' . g]kfnd08n g]jfM h'h'lk;+ zf;g ofgfRj+u' /fHo h";f+ Yj nfuf b'g] P]ltxfl;s sfn+ lg;]+ x] tfdfª, ;'g'jf/, ;'/]n, lh/]n, yfld, ;]{kf, XoNdf] cflb hfltt g+ cflbjf;L hgtfsy+ b'YofMu' vM .

$_ /fHoof Gx" ;+/rgf – ;‹Lo nf]stflGqs u0ftGq M–

uf]vf{of h'h' k[YjLgf/fo0f zfx+ yMu' /fHolj:tf/ ofgfM yf}+of g]kfM lgdf{0f ofo]u' em\jno\ ;g\ !&$$ ; g]kfnd08nof o]Fo\ cGtu{tof gSjfM yMu' lgoGq0fo\ sfn . cg+ lgSjMu' v'l;O Tofs]w'+sfM åfNvf g+ yMu' lgoGq0fo\ sfn . ;g\ !&^* ; o]F Tofs] w'+sfM qmdzM on j Vjk g+ yMu' lgoGq0fo\ sfn . cg+ k"j{ klZrd Go+s+ /fHo lj:tf/of cleofg Gx\oft . y'sy+ s]Gb|Ls[t ;fdGtL /fHo kln:yf ofo]w'+sfM ygof /fHo k|0ffnL PsfTds j zf;g k|0ffnL s]Gb|Ls[t h"u' b' . pan]lg;]+ x] yg hflt, efiff, wd{, ;+:s[lt km'Ss Vono\ v; cfo{ k|e'Tj :yflkt h"u' vM . Yj x] vF jfMrfo]sfM /fHoof km'Ss ;+/rgfo\ 5u" hfltof k|e'Tj Gx+sfM ;dfgtfof k|Tofe"t ofo]t s]Gb|o\ ;‹ /fHo j k|b]zo\ hftLo, eflifs j If]qLo :jfoQtfo\ cfwfl/t :jfoQ /fHoof dfu h'ofRj+u' vM . y'ls+ s]Gb|o\ ;femf zf;g j k|b]z÷/fHoo\ :jzf;gof k|Tofe"t h'O . y'HjMu' /fHoof s]\Gb|Lo :j?k ;‹Lo nf]stflGqs u0ftGq h'O .

y'HjMu' ;‹Lo u0ftGqo\ b]o\of km'Ss hfltof ;dfg'kflts ;xeflutf bOu' nf]stflGqs /fHooGq bO . u'Dx+ JolQm, kf6L{ jf ;+:Yff dv' hgtf ;fj{ef}d ;Qf ;DkGg h'O . km'Ss+ gful/sto\t JolQmut jf ;fd'lxs ?k+ ;+o'Qm /fi6« ;‹+ 3f]if0ff ofgftMu' cfTd lg0f{oof clwsf/ bO . s]Gb|o\ ;‹Lo ;+/rgfoft Njo\s gLlt lgdf{0fof lg+lt+ lgu" ;bg bO . psL dWoo\ /fHo ;efo\ hftLo, eflifs, If]qLo km'Ss :jfoQ k|b]ztkfv]+ ;dfg Nofvo\ k|ltlglwTj ofs]u' gfk+ yMu' :jfoQ k|b]z db'lk+ hfltto\u' ;f+:s[lts :jfoQtfof dfGotf sy+ k|ltlglwTjof ljz]if Joj:yf h'O . d]u' ;bg k|fb]lzs hg;+Vofof cg'kfto\ ;dfg'kflts k|ltlglwTj b'u' k|ltlglw ;ef h'O . hgtfof ;jf]{Rrtf :yflkt ofo]t /fli6«o d'2fo\ hgdt ;+u|x ofs]u' Joj:yfofln;]+ hgtf+ yMu' x] kxno\ yLyL vFr'O hgtfkfv]+ ;+;bo\ k|:tfj o+s] bOu' Joj:yf h'O . b]o\of ;+wLo ;/sf/o\ /fi6«klt jf k|wfgdGqL Gx\ofDx sfo{sf/L k|d'v h";f+ km'Ss k|b]zto\ ;dfg'kflts k|ltlglwTjof Joj:yf b'u' ;xsfof{Tds ;/sf/ h'O . s]Gb|of ;+j}wflgs cbfnt j ;jf]{Rr cbfnt g+ ;dfj]zL nf]stGqof lnw+;fo\ u7g ofo]u' h'O . y'sy+ b]o\of s]Gb|Lo ;Qfof ?k ;‹Lo nf]stflGqs u0ftGq h'O . y'Hju' Joj:yfo\ ljwflosL, sfo{sf/L j Goflos lgsfoof by'O lgoGq0f j ;Gt'ng sfod ofgfM zlQm k[ysLs/0f ofo]u' h'O . aflnu dtflwsf/, ax'bnLo k|lt:kwf{, sfg"gof zf;g, df}lns xs, wd{ lg/k]Iftf, dfgj clwsf/ cflbof k|Tofe"t h'O .

hgtfof d'lQm j ;d[l4of lg+lt+ ;fdGtL e":jfldTj cGTo ofgfM j}1flgs÷qmflGtsf/L e"ld;'wf/ j cf}Bf]uLs/0fof gLlt gfn]u' h'O . km'Ss >dhLjL hgtfln;]+ j[4, czQm j c;xfolklgu' ;+/If0f h'O sy+ nf]s sNof0fsf/L /fHo Joj:yf :yfkgf ofo]u' h'O . go]u', k'g]u', Rjg]u', Ajg]u', Hof ofo]u', p;fFo\ af+nfs]u' y'HjMu' vF g+ hgtfof cfwf/e"t clwsf/ h'O . b]o\of km'Ss+ /fHo ;+/rgfo\ ld;f–ldh+ a/fa/ h'O, Oldu' ;dfg'kflts k|ltlglwTjof Joj:yf h'O . ;fdlGt j cGwljZjf;+ xf softMu' l/ltlylt, ;+:sf/ Gx+sfM nf]stflGqs j j}1flgs ;+:s[lt ljsf; ofo]u' h'O . /fHo+ ;/sf/L HofvFo\ ax'eflifs j ax' ;fF:s[lts gLlt cjnDjg ofO . g]kfMof df}lns ;Djt g]kfn ;Djtoft /fHo+ 5\onfj'nfo\ xO . b]o\of ;]gfof ;+/rgfoft nf]stflGqs d" j dfGotf sy+ Gx"wfM ofo]u' ln;]+ b]o\ j hgtfk|lt hjfkmb]xL h'Osy+ ;dfj]zL ofgfM b]zelQmk"0f{ efjgf Ajn+s]u' h'O . hMnfvMnf b]o\gfk af+nfMu' ;tLu' :jfk"to\u' gfk+ km'Ss b]o\ln;] /fli6«o lxtof lnw+;fo\ ;Gt'lnt k//fi6« gLlt gfn]u' h'O .

;‹Lo nf]stflGqs u0ftGqo\ b]o\of ljsfzof Hof oft ltj ljOt ljleGg /fHo ;/sf/oft ;dGjo ofgfM cGt/ ;/sf/L ;+oGq u7g ofo]u' h'O . cy] x] ;xsf/L ;‹Lotfof dfGotf sy+ /fh:j jfF8kmfF6 ofo]u' lglt+ ;‹Lo ljQ cfof]u uyg ofo]u' h'O . Yj cfof]u+ wgL k|b]z j ul/j k|b]zof by'O ljsfzof cGt/ Dxf] ofo]u' nflu lglZrt dfkb08of lnwF;fo\ ;xof]u cfbfg k|bfg ofo]u' Joj:yf g+ ldn] ofO . cy] x] 5u" /fHo j d]u' /fHoof by'O ;|f]t ;fwg;f ;fd'lxs k|of]u ofo]u' j 5u" k|b]zof cefj d]u' k|b]zkfv]+ k"j+s]u' lglt+ s]Gb|+ ;dGjo ofo]u' ofgfM If]qLo ljsfz kl/ifb g+ u7g ofo]u' h'O .

%_ g]jfM :jfoQ /fHo j Yjof nfuf M–

Rjo\ Gx\oygf sy+of ;‹Lo nf]stflGqs u0ftGqo\ g]jfM :jfoQ /fHo g+ 5u" ;‹Lo k|b]z h'OdfM . 5u" Ono\ g]kfM÷g]kfnd08n gfd+ gL:j+u' emL g]jfMto\u' P]ltxfl;s yfo\afo\of gfd+ x] yf}+ ;du| b]o\of gf+ g]kfM h"u' b' . y'HjMu' cj:yfo\ /fHo k'g;{+/rgf ofo]ano\ g]jfMto\u' yMu' nfufof gf+ 5' tM;f kfo\l5 h'O wOu' ljifo g+ jx;of 5u" ljifo h'ofRj+u' b' . yf}+ ;du| b]o\of x] gf+ g]kfM h'Ow'+s"u'ln+ g]jfMto\u' yMu' /fHooft hftLo klxrfgof lnwF;fo\ g]jfM /fHo wfo]u' pko'Qm h'O . g]jfM /fHoof d" cfwf/ P]ltxfFl;s g]kfnd08n b'g]of g]jfM jfx'Notf, j;f]jf;of lg/Gt/tf j hgtfof dgf]efjgf h'O . g]jfM /fHoo\ tfM O{ Gx\ojlg;]+ cflbjf;L g]jfM hgtfoft h'ofRj+u' pTkL8gof kn];f sy+ plQUo+s k|lt:kwf{ ofo] kmOu' nsz db'tn]of lglt+ g]jfMto\t g]t[Tj j k|ltltlwTjof ln;]+ cfO=Pn=cf]= dxf;GwL !^( ; Joj:yf h" sy+ hn, hdLg, h+un k'mSs Vono\ cu|flwsf/of Joj:yf h'O . t/ g]jfM /fHoo\ b'g] g]jfMln;] d]d]u' hflt j hghfltt g+ b'u'ln+ yg P]ltxfl;s On+lg;]+ j;f]jf; ofgfRj+lk+ d]d]u' hfltof hgtfoft g+ ;dfg'kflts k|ltlglwTjof clwsf/ ;'/lIft h'O .

g]jfM :jfoQ /fHoof nfuf SjMl5Ou'  lg+lt+ k|dfl0ft j ;j{l:js[t P]ltxfl;s bl; sy+ g]kfnd08nof k'nf+u' nfuf, jt{dfg Ono\ g]jfMto\ jfx'Notf b'u' nfuf, pu' nfufof P]ltxfl;s j k'/ftflTjs k|df0f, yf}+of j;f]jf; l:ylt, j+zfjnL, lznfn]v, wft'O RjoftMu' clen]v, x:tlnlvt u|Gy, Yof;km", wd{u|Gy, nf]sDo], efiff, ;+:s[lt, ;Dkbf cflboft lnwF;f sfo]u' h'O . Yj ;Gbe{o\ yf}+sGxo\ d"ntM :j+u" larfM GXoMg] jofRj+u' b' –

s_    P]ltxfFl;s jf k|frLg g]kfnd08nof k'mSs+ e"efuoft g]jfM /fHo sy+ gfn]u',

v_    ;+ljwfg;efof /fHo k'g{;+/rgf j /fHozlQm jfF8kmfF6 ;ldlt+ k|:tfljt ofMMu' g]jfM k|b]zof e"efuoft g]jfM /fHo sy+ gfn]u',

u_     P]ltxfFl;s g]kfnd08n b'g] cfM g+ g]jfMt ;3g ?k+ Rj+Rj+u' j j;f]jf;of lg/Gt/tf b'u' k'mSs+ e"efuoft g]jfM /fHo sy+ gfn]u' .

       -Rjo' GX\oygf sy+ g]jfM /fHoof :j+u" j}slNks gS;fof n" y'sy+ b' – ============_

       Yj :j+u" larfM dWoo\ P]ltxfFl;s g]kfnd08noft g]jfM /fHo÷k|b]zof ?ko\ sfo]ano\ ygof u}/ g]jfM cflbjf;Lt gfk+of emLu' :jfk" :ki6 ofo] kmo\s] dfM . k|frLg g]kfnd08n g]jfMto\u' /fhgLlts k|zf;lgs nfuf vM;f g+ Yj k'mSs+ e"efu g]jfMto\u' cflbe"ld dv' . g]kfMoft g]kfnd08nof ?k ljO Gx\oof k'nf+u' g]kfM x] jf:tjo\ g]jfMto\u'  cflbe"ld vM . lgu"u' ljrfM cyf{t ;+ljwfg;efof /fHo k'g{;+/rgf j /fHozlQm jfF8kmfF6 ;ldlt+ klxrfg j ;fd{Yotfof lnwF;fo\ k|:tfljt ofMu' g]jfM k|b]zof e"efuoft b'jfnf :jo]u' vM;f y'lsO lglZrt ?k+ 5'+ dufM drf b' . vf; ofgfM emLu' hg3gTj j ;Lldt ;|f]t ;fwgof x'lg+ emLt lnkf ;d:of djo]dfM wOu' vFo\ emL;+ Wofg ljOdfM . t/ k|lts"n kl/l:yltO g+ g]jfMto\u' klxrfg j ;fd{Yotfof lnwF;fo\ k|b]z bo\s]u' k|:tfjoft emL;+ ;sf/fTds ?k+ sfo]dfM . Yjoft ;+:yfut ofo]u' Hofo\ emL;+ ltjM ljOdfM . y'lsO 5'+ sld sdhf]/Lof jfjh'b Yj emLu' ;‹if{of kl/0ffd g+ vM wOu' vF Njd+s] dHo' . t/ emLu' dfu P]ltxfFl;s g]kfnd08n b'g] cfM g+ g]jfMt ;3g ?k+ Rj+Rj+u' j j;f]jf;of lg/Gt/tf b'u' k'mSs+ e"efuoft g]jfM /fHo b'Yofs]dfM wOu' vM . pls+ emL;+ Rjo\ Gx\oygf sy+ cflbe"ld klxrfgof dfkb08oft cfwf/ bo\sfM :j+u"u' ljrfM sy+ g]jfM :jfoQ /fHo :jg]u' x] bsno\ kfo\l5u' nF vM .

P]ltxfFl;s g]kfnd08n b'g] yf}+of cj:yfoft :jo]u' vM;f g]jfM j tfdfªto\ cnu cnu :jfoQ /fHoof ;Defjgf b' . 5u" Ono\ Yjx] nfufof k"jL{ e"efuo\ jNnf] ls/ftof g+ cl:tTj b' . pls+ k'nf+u' g]kfnd08n b'g] tfdfª j ls/ft jfx'Notf j lg/Gt/tf b'u' nfuf jfx]s P]ltxfFl;s g]kfnd08nof k'mSs+ e"efu g]jfM :jfoQ /fHoo\ b'Yofs]u' h'O . t/ g]jfM :jfoQ /fHoof b'g] nfMu' u'u'+ nfufo u}/ g]jfM cflbjf;L ;d'bfoof jfx'Notf bt wfM;f pHjMu' cflbjf;L ;d'bfoof lg+lt+ ljz]if :jfoQ nfuf Sj5Lu' h'O . y'sy+ :jgLu' g]jfM :jfoQ /fHo u'u'+ 5u" k|b]zof rfsM b'g] nfo] dHo' wOu' g+ emLu' :ki6 wf/0ff vM .

d]u' 5tf vF Yj g]jfM e"ld b]o\of x] /fhwfgL h'ofRj+u' x'lg+ Yjoft /fhwfgL k|b]z hs laOdfM wOu' larfM g+ Ono\ Jono\ jof Rj+u' b' . /fhwfgL h"u' x'lg+ emL :jfoQ /fHoof clwsf/kfv]+ al~rt h" jgLu' ;Defjgf g+ oSj b' . /fhwfgL k|b]z h'Ojno\ emLt :jfoQ zf;gof clwsf/ bt wfM;f+ Yj s]Gb|Lo e"ld (Union Territory) h" jg]k'm .+ sGxo\ /fhwfgL RjgfM x/]s lsl;dof naM sfo]u' tft'gfM b]o\ Go+s+of yLyL hfltt b'xf+ jOu' cj:yfo\ g]jfMt cNk;+Vos h'ofM y'HjMu' /fHoo\ emLu' cl:tTj Gxgf jg]k'm . pls+ /fhwfgL yg x] tn wfM;f+ emLt g]jfM :jfoQ /fHo bo] x] dfM . y'ls+ emL;+ yMu' e"ldO g]t[Tjof clwsf/ :yflkt ofo]u' gfk+ s]Gb|of ;‹Lo ;+/rgfo\ g+ k|ToIf e"ldsf lDxt] kmO .

y'sy+ g]jfMto\u' cnUu :jzfl;t /fHo÷k|b]z bOu' cj:yfo\ yMu' k|b]z+ lkg] RjgLlk+ g]jfMt;]+ ;fF:s[lts :jfoQtfof gLlt sy+ g]jfM /fHoo\ k|ltlglwTjof ljz]if Joj:yfln;]\ yDx+ lnkf ljsf; ofMu' kfNkf, aGbLk'/, ef]hk'/, r}gk'/ cflb yLyL yf;o\ nfuf, gu/÷uf+kflnsf tludo\ yMu' zf;gflwsf/ sfo] vgL . Oldt j;f]jf; ofgfRj+u' /fHoof k|b]lzs hg ;ef j ;‹Lo k|ltlglw ;efo\ g+ pu' yf;+ ;dfg'kflts k|ltlglwTjof clwsf/ ;'/lIft h'O . y'sy+ g]jfM k|b]z+ lkg] Rjgf Rj+lk+ g]jfMto\u' xs, xLt j clwsf/ ;+/If0fof lg+lt+ g g]jfM :jfoQ /fHo+ e"ldsf lDxltO .

^_ g]jfM /fHoof ;+/rgf j If]qflwsf/ M–

       ;‹Lo /fHo s]Gb|o\ ;femf zf;g j k|b]zo\ :jzf;gof dfGotfof lnwF;fo\ kln:yf h'O . y'HjMu' Joj:yfo\ k|Tos k|b]zt :jfoQ h'Ou' j :jzfl;t ;d'bfooft zf;gflwsf/of Joj:yf h'O . g]jfM :jfoQ /fHo g]jfMto\u' P]ltxfl;s e'ldO gL:jgLu' h"u'ln+ ygof k|fb]lzs ;+/rgfo\ g]jfMto\t g]t[Tjof clwsf/ bO;f d]d]u' hfltto\t ;dfg'kflts k|ltlglwTjof Joj:yf h'O . Yj Joj:yf+ k|b]z b'g] ax'hftLo ;b\efjoft Sjft'sL . ygof k|fb]lzs ;+/rgfsy+ yMu' x] cnUu k|fb]lzs hg ;ef, ;/sf/ j Gofofno bO . k|fb]lzs hg ;efof r'gfj ax'bnLo Joj:yfof dfGotfsy+ ;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnLof lnw+;fo\ ofo]u' h'O . ygof k|fb]lzs hg ;efo\ g]jfM b'g] g+ t;s+ Sjo\ nfgfRj+lk+ BMnf, skfnL, b'FO, s'n', gfoM, v8\uL, anfld, kx/L, d':df+, wf]aL, gflkt cflb ;d'bfooft k|ltlglwTjof ljz]if Joj:yf ofo]u' h'O .

g]jfM /fHoo\ cflbjf;L g]jfM hgtfoft h'ofRj+u' pTkL8gof kn];f sy+ plQUo+s k|lt:kwf{ ofo] kmOu' nsz db'tn]of lglt+ g]jfMto\t g]t[Tj j k|ltltlwTjo\ cu|flwsf/of Joj:yf h'O . t/ g]jfM /fHoo\ b'g] g]jfMln;] d]d]u' hflt j hghfltt g+ b'u'ln+ yg P]ltxfl;s On+lg;]+ j;f]jf; ofgfRj+lk+ d]d]u' hfltof hgtfoft g+ ;dfg'kflts k|ltlglwTjof clwsf/ ;'/lIft h'O . y'lsof lg+lt+ g]jfM k|b]z b'g]of nfufoft hg;+Vofof cg'kfto\ ax';b:oLo lgjf{rg If]q gfn]u' h'O . y'sy+ NoMu' k|fb]lzs hg ;ef+ km'Ss nfufkfv]+ k|ltlglwTj ofsfM ;dfj]zL k|s[ltof ;/sf/ :jg]u' h'O . cy] x] g]jfM :jfoQ /fHoo\ emLu' cnUu pRr cbfnt g+ bO . k|fb]lzs hg ;ef+ bo]s"u' sfg"g b'g] RjgfM cbfnt+ yMu' Hof GXofsL . emLu' yMu' k/Dk/fut ;fF:s[lts lgod (Customary Laws) oft g+ b]o\of d"n ;+ljwfggfk dNjfSs k|fb]lzs hg ;ef+ SjMl5gfM nfu" ofo] kmO . y'HjMu' ;+;b, ;/sf/ j cbfnt :jyf;+ g]jfMto\t g]t[Tjof clwsf/ ;'/lIft h'O .

y'HjMu' :jfoQ /fHooft ;'/Iff, d'b|f, ljb]z ;DaGw, lgu" :jofM cKjM k|b]zgfk :jfgfRj+u' k|fs[lts ;|f]t, ;Dkbf, /fhdfu{, xjfO p8fg, hnljB't, cfof]hgf cflb afx]s d]u' km'Ss+ clwsf/ bO . y'sy+ k|b]zoft k|fb]lzs ;'/Iff, gLlt lgdf{0f, zf;g, k|zf;g, ef}lts of]hgf, ;fj{hlgs ;'/Iff, ljsf; lgdf{0f, pBf]u, Jofkf/, >d Joj:yf, k|fb]lzs ;8s, hn, h+un, hdLg, h}ljs ljljwtf, lzIff, :jf:Yo, /f]huf/, efiff, lnlkof k|of]u P]ltxfl;s k'/ftflTjs j ;fF:s[lts ;+/If0f, ko{6g ljsf;, k|fb]lzs 6]lnlehg /]l8of] ;+rfng, cflbof clwsf/ bO . g]jfM /fHooft cGt/f{li6«o Aofkf/  j lj1fg k|ljlwof s]Gb| sy+ ljsf; ofo]u' h'O . cy] x] yMu' If]qof ;|f]t j ;fwg 5\on]u' j /fh:j ;+sng ofo]u', ah]6 k|:t't ofo]u' clwsf/ g+ g]jfM /fHooft bO . cy] x] k|To]s k|b]zoft s]Gb|of /fHo ;efo\ yMu' /fHokfv]+ ;dfg Nofvo\ k|ltlglwTj ofo]u', k|ltlglw ;efo\ bnt;]+ k|fKt ofMu' dtof cg'kfto\ k|ltlglwTj ofo]u' ln;]+ d]d]u' /fHo oGqo\ g+ yMu' k|ltlglwTjof clwsf/ bO . g]jfM k|b]zof yMu' x] ;]jf cfof]u j of]hgf cfof]u g+ bO . g]jfM k|b]z+ yLyL b]o\of ;dfg :t/of k|b]zgfk+ s]Gb|of cg'dlt sofM efO{rf/f ;DaGw ljsf; ofo]u' j ljsf; lgdf{0fo ;fem]bf/L ofo]kmO . s]Gb| j g]jfM k|b]zof by'O hgtfof lxtof lglt+ Ps cfk;o\ Ujfxflnof :jfk" bO . b]o\ b'g]of yLyL k|b]zt gfk+ g+ Aofkf/, ljlgdo, k|fs[lts ;|f]tof cfbfg k|bfg y]+ hfMu' Hof ofo]t g]jfM :jfoQ k|b]z :jtGq h'O .

cy] x] 5'+ 5'+ HofvFo\ s]Gb| j k|b]zof ;xjtL{o clwsf/ bO . hgtfoft dfMu' j:t'of cfk"lt{ j ;'–Joj:yf, ef]lts of]hgf j k"jf{wf/, ljsfz lgdf{0f, lzIff, :jf:Yo, /f]huf/, kl/jf/ lgof]hg j hg;+Vof lgoGq0f, ;DklQ x:tfGt/0f, ;fdflhs ;'/Iff, ;fdflhs jLdf, /fxt j k'glgdf{0f, pBf]u, vlgh, jfl0fHo, cfk"lt,{  d"No lgoGq0f, k"/ftTj j k|flrg :df/s ;+/If0f, sf/fuf/ j lx/f;t Joj:yfkg, ;DklQ k|fKt ofo]u', clwu|x0f j clwsf/of ;[hgf, j}1flgs cg';Gwfg, pTkfbg, ljt/0f, rnlrq, l;g]df xn, ;jf/L ;fwg cg'dlt, s[lif j kz' ljsf;, clUg j k|sf]k Joj:yfkg, ko{6g, nM j ;';fs';f, jg, jftfj/0f cflb s]Gb| j k|b]zof ;xjtL{ clwsf/ h'O .

cy] x] :yfgLo lgsfooft k|fb]lzs sfg'go\ Joj:yf ofgfM ;fd'bflos k|x/L, :yfgLo ahf/ Joj:yfkg, ;DkQL, 3/ axfn, ;jf/L ;fwg s/, :yfgLo Pkm= Pd ;+rfng, :yfgLo ;8s, :yfgLo tYofÍ j clen]v ;+sng, :jf:Yo, ;/;kmfO{, lrlrw+u' l;+rfO{ cfof]hgf, :yfgLo ;]jfof Joj:yfkg, hGd, d[To', Olxkf nufotof JolQmut 36gf btf{, a]/f]huf/of Joj:yfkg, s[lif k|;f/of Joj:yfkg, ;+rfng j lgoGq0f, a[4, a[4f, ckfË, ld;f j czQmx?tou' Joj:yfkg, :yfgLo of]hgf, uf+of oftfoft cflbof Joj:yfkg ofo]u' clwsf/ ljOu' h'O .

;+ljwfgo\ :ki6 ?k+ Joj:yf dh"u' /fHoof zlQm j cjlzi6 clwsf/ s]Gb| j k|b]zof ;xjtL{ clwsf/ (Concurrent Rights) sy+ Joj:yf ofo]u' h'O .

&_ g]jfM :jfoQ /fHoof gLlt M–

g]jfM :jfoQ /fHoof gLlt Sjo\ GXoygf sy+ h'O –

s_ /fHo Joj:yf j zf;g k|0ffnL

·       g]jfM :jfoQ /fHo u0ftGqfTds /fHo h'O . zlQm k[ylss/0fof l;4fGtof lnwF;fo\ ygof k|fb]lzs hg ;ef, ;/sf/, pRr cbfnt j ;+j}wflgs c+ut Gx\ofO .

·       g]kfMof d"n ;+ljwfggfk dNjfs g]jfM :jfoQ k|b]zof yMu' x] ljwfg bO . j x] ljwfgof cfwf/o\ g]jfM :jfoQ k|b]zof zf;g Joj:yf ;+rfng h'O .

·       aflnu dtflwsf/, ax'bnLo k|lt:kwf{, sfg"gof zf;g, df}lns xs, wd{ lg/k]Iftf, dfgj clwsf/ cflbof k|Tofe"t h'O .

·       k|fb]lzs hg ;efof r'gfj ax'bnLo Joj:yfof dfGotfsy+ ;dfg'kflts lgjf{rg k|0ffnLof lnw+;fo\ h'O . y'lsof lg+lt+ g]jfM :jfoQ k|b]z b'g]of nfufoft hg;+Vofof cg'kfto\ ax';b:oLo lgjf{rg If]q gfn]u' h'O

·       g]jfM :jfoQ k|b]zof zf;g k|0ffnLO /fHo k|d'v sy+ k|b]z hg ;efof l;kmfl/;o\ /fi6«klt+ lgo'Qm ofMDx /fHokfn÷k|b]z k|d'v j hgtfof ;jf]{Rrtfo\ cfwfl/t k|ToIf lgjf{lrt sfo{sf/L d'Vo dGqL h'O .

·       k|fb]lzs ;efo\ %) k|ltzt ld;flkgLu' k|ltlglwTj bo]dfM y'sy+ NoMu' k|fb]lzs hg ;ef+ k'mSs nfuf kfv]+ k|ltlglwTj ofsfM ;dfj]zL k|s[ltof g]jfM :jfoQ ;/sf/ bo]s]u' h'O .

·       g]jfM :jfoQ k|b]z b'g] emLu' yMu' x] pRr cbfnt g+ bO . k|fb]lzs hg ;ef+ bo]s"u' sfg"g b'g] RjgfM pRr cbfnt+ yMu' Hof GXoflsO . emLu' yMu' k/Dk/fut ;fF:s[lts lgodoft g+ b]o\of d"n ;+ljwfggfk dNjfSs hg ;ef+ SjMl5gfM nfu" ofo]kmO .

·       g]jfM :jfoQ /fHo+ ;+o'Qm /fi6« ;‹+ 3f]if0ff ofgftMu' cfTdlg0f{oof clwsf/ cGtu{t yMu' /fhgLlts k4lt lgwf{/0f ofo]u' j cfly{s, ;fdflhs, wfld{s, ;fF:s[lts, eflifs, z}lIfs, k|zf;lgs, Goflosgfk+ ljsf; lgdf{0f nufot k'mSs ljifono\ yMDx+ lg0f{o ofO .

·       g]jfM :jfoQ k|b]z b'g] d]d]u' cflbjf;L hghfltof cfTdlg0f{oof clwsf/oft ;Ddfg of;]+ :jfoQtf b'g] :jfoQtfof gLlt gfn]u' h'O . Yj gLltsy+ :jfoQ /fHo b'g] d]]d]u' hfltof ljz]if :jfoQ nfuf gL:jg]kmO .

·       g]jfM :jfoQ k|b]z b'g]of e"ldof Gxfkf+u' clwsf/ g]jfM hfltoft bO . pu' e"ld Gofo]u' ldo]u' k|s[ofo\ g]jfM hfltoft Gxfkf+u' clwsf/ ;'/lIft h'O .

·       k}t[s ;DklQ ld;f÷ldh+ cyf{t sfo\÷Dxfo\of ;dfg clwsf/ bO .

·       b]o\of ;‹Lo ;+ljwfg ;+zf]wgo\ clgjfo{ ?k+ g]jfM :jfoQ k|b]zof ;xeflutf h'Ou' Joj:yf ofo]u' h'O,

·       cy] x] g]jfM :jfoQ /fHoof ;Ldf x]/k]m/ ofo] dfn wf;f clgjfo{ ?k+ g]jf /fHoof k|fb]lzs hg ;ef+ cg'df]bg ofo]u' Joj:yf h'O .

·       g]jf k|b]zoft yM gfk+ ;Ldf :jfgfRj+u' /fHot gfk cfTdlg0f{o ofgf Plss/0f  ofo]u' clwsf/ bO  

·       /fHoof dxTjk"0f{ d'2fo\ hgtfof :jkxno\ /fHo b'g] g+ hgdt ;+u|xof Joj:yf ofo]u' h'O

·       g]jfM :jfoQ /fHoof clwsf/ s'07Lt h'Osy+ jf /fHoof clwsf/ If]qo\ nfMu' u'u'' g ljifo; s]Gb+| PsMlt lg0f{o oft wfM;f /fHooft lgif]wflwsf/ (Veto) of clwsf/ bO .

v_ cfly{s gLlt

·       g]jfM :jfoQ /fHoof w's"oft tMldofo]u' j plsof lnwF;fo\ /fHob'g]of ;sn gful/soft ;fdflhs, ;fF:s[lts j cfly{s Nofv+ ;DkGg ofgfM ;dfho\ b'u' km'Ss sy+of lje]b j zf]if0foft Gx+s]u' g]jfM :jfoQ /fHoof d" cfly{s gLlt h'O .

·       g]jfM :jfoQ /fHoof cy{tGq jhf/ j of]hgfj4 ljsfzof ;dGjo h'Ou' ;dfhjfbpGd'v ldl>t cy{tGq h'O .

·       cGt/b]zLo j cGt//fli6«o ag]Hofo\ Gxfkf+lg;]+ g]jfM ;d'bfoof tMw+u' NxfM b'u' j plsof dfWod b]o\of w's" anfs]u' Hof h'ofRj+u' vFoft n'+dsfM g]jfM /fHo+ Yjoft ltjM ljO .

·       s[lifof Vono\ dfMu' ;'wf/ofo]t qmflGtsf/L e"ld;'wf/of gLlt gfn]u' j j}1flgs e"pkof]uof of]hgf bo]sfM g]jfM :jfoQ /fHoo\ cfM NogfRj+u' a'F j vflnu' yfo\oft jftfj/0f d}qL j g]jfM ;fF:s[lts ;Dkbf cg's'n 5Øn]t dfMu' knfM NXjg]u' h'O .

·       pBf]u, jfl0fHo j Aofkf/of Vono\ g]jfMto\s] P]ltxfl;s On+lg;]+ b'u' 1fg j k|lti7fof aMsofM g]jfM :jfoQ /fHoof dfy+ cfly{s ;d'Ggltof nflu+ ljz]if cfly{s gLlt bo]sfM ljz]iftM g]jfM /fli6«o k'+hLklt j pBf]ukltlklgu' ;+/If0f j ;Da4{gofkfv] dfMu' nFk' n'OsLu' h'O .

·       ;dtfof l;4fGto\ cfwfl/t ljt/0f k|0ffnL j k|ultlzn s/of Aoj:yf ofgfM ;fdflhs Gofoof nFk'O /fHoof km'Ss HofvF GXofs]u' h'O .

·       g]jfM :jfoQ /fHo+ yLyL b]o\of ;dfg :t/of k|b]zgfk+ s]Gb|of cg'dlt sofM efO{rf/f ;DaGw ljsf; ofo]u' j ljsf; lgdf{0fo\ ;fem]bf/L ofo]kmO . cy] x] s]Gb| j k|b]zof by'O hgtfof lxtof lglt+ Ps cfk;o\ Ujfxflnof :jfk" bO .

·       ;f:s[lts ko{6g ljsfzof lglt+ ljz]if of]hgf bos]u] h'O .

·       g]jfM k|b]zoft ;'/Iff, d'b|f, ljb]z ;DaGw, lgu" :jof+ cKjM k|b]zgfk :jfgfRj+u' k|fs[lts ;|f]t, ;Dkbf, /fhdfu{, xjfO p8fg, hnljB't cfof]hgf afx]s d]u' k'mSs+ clwsf/ bO .

·       g]jfM k|b]zoft gLlt lgdf{0f, zf;g, k|zf;g, ef}lts of]hgf, ;fj{hlgs ;'/Iff, ljsf; lgdf{0f, pBf]u, Jofkf/, >d Aoj:yf, k|fb]lzs ;8s, hn, h+un, hdLg, lzIff, :jf:Yo, efiff lnlkof k|of]u cflb clwsf/ bO . cy] x] yMu' If]qof ;|f]t j ;fwg 5\on]u' j /fh:j sfo]u', ah]6 GXoAjo]u' clwsf/ g+ k|fb]lzs ;/sf/oft bO .

·       If]qLo ljsfz j k|fs[lts ;|f]t ;fwgof ;fe]mbf/L j d+sfM k|of]uof nflu lnSs lnSs nfMu' k|b]zto\ ;dGjo ofgfM bo]sLu' If]qLo ljsfz kl/ifbo\ g g]jfM /fHo ;xefuL h'O .

·       b]o\ b'g]of yLyL k|b]zt gfk+ g+ Aofkf/, ljlgdo, k|fs[lts ;|f]tof cfbfg k|bfg y]+ hfMu' Hof ofo]t g]jfM /fHo :jtGq h'O .

u_ ;fdflhs gLlt

·       g]jfM :jfoQ /fHo b'g] u'Dx g+ JolQmoft jofu' hflt, efiff, wd{, ;+:s[lt, k/Dk/f, j}rfl/s cf:yf, pTklQof >f]tof lnwF;fo\ u'u' g+ sy+ lje]b j cGofok"0f{ Aojxf/ h'Odv' .

·       g]jfMb'g] g+ hft j yfo\afo\of Nofv+ k'nf+u' /fHo;Qf+ lje]bk"0f{ Aojxf/ ofgfM u'lnv] ;d'bfooft cfly{s, ;fdflhs, z}lIfs j d]d]u' cj;/of ‰jno\ clts+ No'g] nfsflan . plk+ ;LdflGts[t j jlxis[t h'n . t/, yf}+of g]jfM /fHo;Qfof GXoMg] k'mSs ;dfg h'O 

·       g]jfM :jfoQ k|b]z b'g] ;dfg Hofof ;dfg Hofnf gLlt gfn]u' h'O, ldh+ ld;fof e]b ofo]bO dv' .

·       yLToMdToMof cGt ofgfM hflte]b db'u' k|b]zsy+ g]jfM k|b]zoft gfnfsfo]u' h'O .

·       km'Ss >dhLjL hgtfln;]+ j[4, czQm j c;xfolklgu' ;+/If0f h'O sy+ nf]s sNof0fsf/L /fHo Joj:yf :yfkgf ofo]u' h'O\

·       o'jf b'Ao{;gL, s'nt cflbof cGToof lg+lt+ /fHo+ ljz]if sfo{qmd ;+rfng ofO . lzlIft j]/f]huf/ cGToof lg+lt+ cfly{s s[ofsnfk cKjos]u' gLlt sfO .

3_ ;fF:s[lts gLlt  

·       g]jfM :jfoQ /fHoof ;f+:s[lts gLlt jx' ;fF:s[lts gLlt h'O .

·       g]jfM k'vf{lklgu' >[hglzntf j HjMdb'u' l;kkfv]+ w:jfsftMu' snf, ;flxTo j ;+:s[ltof ;+/If0f j Gx" ljsfzof lg+lt+ g]kfnefiff csfb]dLoft /fHo+ lgoldt w's"of Joj:yf ofO . g]jfM ;flxTosf/ j snfsdL{lkGt /fHo+ ;Ddfg ofO .

·       ljZj ;f+:s[lts ;Dkbfof wnso\ b'YofgfRj+u' ygof ;Dkbf emL g]jfMto\ lg+lt+ uj{of vF vM . g]jfM /fHo+ y'lsof k|rf/ k|;f/ j ;+/Ifq ;Dj4{0f ofO .  

·       g]jfM ;dfh+ lGxof lGxy+ yMu' hLjgo\ GXofsfjofRj+u' l/lt, lylt, ;+:s[lt j k/Dk/f RjGXofM y]+ psL plnb'g] j}1flgstf j dfgjLo pkof]uL efjgf cn] cfbz{ so]Rofgf jofRj+u h'u'ln+ y'lsoft /fHo+ dfsy+ Ujxfln ofO .

·       g]jfM /fHoofkfv]+ g]jfMto\ yMu' la:s+ snf, ;+:s[lt, ;Dkbf j k/Dk/foft w:jfsfto]u' psLoft O{ sy+ Gx"wfMofo]t ljz]if knfM NXjgL . g]jfM ;dfho\ Gxgfjg]To+u' j Gxgfjg] w'+s'u' tMlhu' 1fg j l;koft Djfsfto]u' j No+sfto]u' lg+lt+ /fHoofkfv]+ dfMu' cWoog cg';Gwfg ofsLu' j ;+/If0f ;Dj4{gofo]u' gLlt gfnL .

·       /fli6«o dxTj+hfMu'of gfkgfk+ :yfgLo hfqf kj{oft dlbSs GXofs]u', lbgfj+u' u'lyoft Gx"wfM ofo]u', ;tM, kmn]rf, b]uM, rLefM, u'Daf j d7 cflboft Ono\ NXjg]u' le+s]u' lg+lt+ yft+ w's" gL:jg]u' h'O .

·       g]jfM /fHo b'g]Rj+lk+ u}/g]jfM ;d'bfoof wd{, ;+:s[lt j k/Dk/foft ;Ddfgof;]+ pldu' cf:yf sy+of HofvF tfMnfs GXofs]t NjMu' jftfj/0f r"nfsfaLu' g]jfM /fHo+ yMu' bfoLTj tfo]sL .

·       g]jfM /fHo wd{ lg/k]If h'O, k|b]z b'g]of bSjM wd{ ;+:s[ltoft /fHo+ ;dfg Jojxf/ ofO .

ª_ efiff gLlt

·       g]jfM :jfoQ /fHoof eflifs gLlt jx' eflifs h'O . ygof d" efiff sy+ g]kfnefiff ln;]+ g]jfM :jfoQ /fHob'g] b'lk+ u}/g]jfMto\ lg+lt+ j}slNks ?k+ v; g]kfnL j ygof d]d]u' efiffoft g+ ;/sf/L HofvFo\ 5\on] kmO . cy]x] k|zf;g j Gofofnob'g] 5Ønfa'nfoof d" efo\ g+ g]kfnefiff x] h'O .

·       g]kfnefiffoft s]Gb|of ;/sf/L HofvFo\ 5\oo]s]u' lglt+ g g]jf /fHo+ kxn ofO . cGt/f{li6«o ;Dks{of lg+lt+ c+u|]hL efiff g+ 5\on]u' h'O .

·       ;fdflhs, ;f+:s[lts, wfld{s Nofv+ hs dv' gZnut Nofv+ g+ ljljwtf b'u' g]jfM ;dfhoft 5yfo\ dfMxgftMu' lnwF;f df+efo\ g]kfnefiff x] vM . g]jfM 5u" eflifs ;d'bfo h"u'ln+ Yjof la:s+ Dx;Lsf j Pstf No+sfto\t g]jfMto\ df+efo\ g]kfnefiff hLjGt h'OdfM . y'lsof lg+lt+ /fHo+ efiff :og]u' ljz]if Joj:yf ofO .

·       g]kfMof uf}/jzfnL ;f+:s[lts ;Dkbf cn] g]jfMto\;+ yM df+efo\of dfWod+ ;/sf/L j u}/;/sf/L Vono\ RjofM j GjjfgfM cleAolQm aL bOu' g};lu{s clwsf/of ;Ddfg of;]+ g]kfnefiffof ;flxTo, jfËdo j lnlkof ljsf;, ;+/If0f j ;Da4{gof lg+lt+ ljz]if gLlt gfnL .

·       g]jfM :jfoQ /fHo+ g]kfnefiffof dfWod+ yLyL ;+~rf/ dfWod g+ GXofsL .

·       g]jfM d:to\ j g]jfM :jfoQ /fHoof lzIf0f ;+:yfo\ cfvM Aj+sLu' j :ogLu' efo\ g]kfnefiff h'O . Yjx] ef;+ kf7Ø Hjn+ bo]sLu' h'O . g]jfM efo\ d:t j tMlwslkGt clgjfo{ sy+ g]kfnefiff :ogLu' Hof ljBfnokfv]+ GXofsL .

r_ lzIff gLlt

·       g]jfM :jfoQ /fHo+ lzIff sfo]u' dg"of g};lu{s clwsf/ vM w}u' ljZjhGo dfGotfoft gfnf j}1flgs lzIff k|0ffnL jfu" ofO .

·       g]jfM :jfoQ /fHoofb'g] lzIffoft ;j{ ;'ne j ;j{Aofks ofo]u' d" gLlt sy+ y'lsof lg+lt+ /fHokfv]+ d'Ss+ efnf SjaLu' h'O .

·       of]Uo j lzlIft gful/s bo]s]u' g]jfM :jfoQ /fHoof 5u" d" cfh' vM . Yjx] gLltof Aojxfl/s ?k+ Sjft's]t j tfMnfs]t g]jfM :jfoQ /fHob'g]of d:to\t g]kfnefiff pldu' df+efo\of dfWod+ lzIff aLu' Hof h'O . ljBfno Aj+lsu' kf7Ø ;gkm"t g+ df+ef;+ Rjs]u' j lksfo]u' Uj;fM h'O . u}/ g]jfMto\u' lg+lt+ g df+ ef;+ lzIff sfo]u' clwsf/ ;'/lIft h'O,

·       g]jfM :jfoQ /fHoof nfuf b'g]of km'Ss uf+:t/o\ df+ef;+ cfvM Ajg]bOu' k|fylds txof ljBfno Yo+s]u' j gu/Lo nfufo\ Dxf]lt lg+ 5u" SofDk; :t/of lzIf0f ;+:yf rfo]s]u' h'O . cy]x] O{of cfjZostf sy+ jx'n ljwfof yLyL ljZjljBfnot ;+EofAotfof lnwF;fo\ w:jfs]u' gLlt h'O ,

·       g]jfM /fHob'g] cfly{s, ;fdflhs j ;f+:s[lts j d]d]u' cj;/of Nofv+ lDxuMof /fHo;Qf+ No"g] nfsftMlk+ ju{ ;d'bfoof d:to\t lzIff ;'ne j ;xh h'Os]t ;s/fTds lje]bof l;4fGt sy+ ljz]if s'tM h'O .

·       lzIff Vono\ vg]bofRj+u' lglhs/0f j Aofkf/Ls/0fof sf/0f+ ;dfho\ tMld+lklg d:t j rLldlklg d:to\ bYjL z}lIfs cj;/ j :t/o\ AjngfjMu' tMw+u' cGt/oft Gx+s]u' g]jfM :jfo]Q /fHoofkfv]+ ljz]if s'tM h'O . gfk+ z}lIfs VoMof ;+:yfut Aoj:yfkgof efnf ;DjlGwt yfo\of ;DjlGwt cflbjf;L hghflt ;d'bfoof Nxfto\ nfo]dfM w}u' tft'gfM plsof NjMu' sfg"gL Aoj:yf /fHo+ ofO .

·       g]jfM :jfoQ /fHob'g] lem+bFofb'g] ;'+ g+  5Dx gful/s lgl/If/ dh'Odf w}u' tft'gfM k|f}9 ;fIf/tfoft Go+seg GXofsL . cy]x] lzlIft j]/f]huf/Lof ;d:of Ajdng]dfM w}u' larfn+ lzIffoft Aoj;fod"ns bo]sLu' j lzlIft dg"to\t nhufM r"nfs]u' ljz]if Uj;fM h'O .   

5_ ;dfj]zLs/0fof gLlt

· g]jfM ;f+:s[lts, wfld{s, eflifs j If]qut Nofv+ clts+ jx'ntf j ljljwtf b'u' ;d'bfo vM . yf}+ Yjx] jx'ntf j ljljwtf g]jfMto\ 5u" ljlzi6tf h'ofAo"u' b' . t/, lDxuMof lje]bsf/L /fHo;Qf+ yLyL sf/0f SogfM g]jfM b'g]of BMnf, skfnL, b'FO, s'n', gfoM, v8\uL, anfld, kx/L, d':df+, wf]aL, gflkt cflb ;d'bfooft g+ /fHo;Qf+ No"g] nfsftMu' b', plk+ k'mSs ;d'bfooft /fHo+ ;dfg Jojxf/ ofO

· P]ltxfl;s sfno\ h"u' y'sy+of lje]b j cGofoof kn];f k'n] sy+ j yy] No"g]nfsftMu' ;d'bfoof g]jfMto\t d]d]u' ;d'bfoof ;dfg:t/o\ ysfo]t g]jfM :jfoQ /fHokfv]+ ;dfj]zLs/0fof ljz]if gLlt gfnfsfO .

· g]jfM :jfoQ /fHoof Aoj:yflksf, sfo{kflnsf j Gofokflnsfof gfkgfk+ d]d]u' gLlt lgdf{0fof yf;o\ g]jfM ;d'bfoof yy] No"g] nfgfRj+lk+t b'Yofo]t ;dfg'kflts k|ltlglwTjof Joj:yf ofo]u' h'O, psy+ g+ u'u'+ ;d'bfo TjkmLu' cj:yf b';f pldu' k|ltlglwTjof 5u" la:s+ sfg"gL Aoj:yf jf ;sf/fTds lje]bof gLlt gfnfM sfo]u' h'O  

· g]jfM :jfoQ /fHoof nfufb'g] g]jfMto\ jfx'No b';f+ yg d]d]u' hflt j hghfltof dg"t g+ tfxfsMu' On+lg;]+ RjgfjofRj+u' b' . ygb'g] b'Yofu' u}/g]jfM ;d'bfooft g ;dfg clwsf/ ;'lglZrt ofo]t ;+ljwfgo\ Joj:yf h" sy+ ;dfg'kflts k|ltlglwTj bO .

· g]jfM /fHo b'g] hg;+Vofof Nofv+ Dxf] hs b'u' u}/ g]jfM ;d'bfoof dg"to\t cNk;+Vosto\ clwsf/ ;'lglZrt ofgfM Oldt dfMu'  ;+/If0f ofo]u' h'O . Oldt g+ /fHoof yLyL c+uo\ cf/If0f jf sf]6f k|0ffnLof dfWod+ ;dfj]zL ofo]u' h'O .

 

h_ cjlzi6 clwsf/ ;DjlGw gLlt

·       s]Gb|, k|b]z j :yfgLo lgsfoof by'O :ki6 ?k+ If]qflwsf/ jfF8kmfF6 ofof]u' h'O . s]Gb| j k|b]zof ;xjtL{ clwsf/ g+ ;+ljwfgo\ x] Joj:yf h'O .

·       ;+ljwfgo\ :ki6 ?k+ Joj:yf dh"u' /fHoof zlQm j cjlzi6 clwsf/ s]Gb| j k|b]zof ;xjtL{ clwsf/ (Concurrent Rights) sy+ Joj:yf ofo]u' h'O .

                        

em_ :yfgLo lgsfo

·       g]jfM /fHo b'g]of :yfgLo lgsfooft nfuf, ljz]if :jfoQ nfuf, gu/ j uf+ ;/sf/of ?k+ ;+ul7t ofo]u' h'O, Yjof :j?k b]o\of ;+j}wflgs Joj:yf cg'?k g]jfM /fHo+ x] SjMl5O,

·       :yfgLo lgsfot;]+ g yMu' cnu ;+lxtfof ?ko\ rf6{/of Joj:yf ofo] kmO .

·       :yfgLo lgsfoof k'g;{+/rgf ofo]ano\ gu/kflnsf j uf+kflnsfoft Ajyn]u' d'Vo cfwf/ ljsf;of k"jf{wf/ h'O . cfMof uf+kflnsfoft k'g;{+/rgf ofo]ano\ ef}uf]lns ?k+ Gxfkf :jof+ tMw+ ofgfM Oldt g+ k|b]zof +ljwfgo\ x] Joj:yf ofgfM lglZrt xb ts ljwflosL, sfo{sf/L j Goflos :jtf+ clwsf/ laOu' h'O .

·       gu/of k"jf{wf/ k"jg]j+ ufpFkflnsf gu/kflnsfo\ ?kfGtl/t h'O .

·       y'sy+ Ajyn]ano\ g]jfM If]q b'g] ;3g ?k+ RjgfRj+lk+ v; cfo{, tfdfË cflb hflt÷hghfltlkGt kmof+kmSj 5yfo\ x] nfsfM ljz]if :jfoQ nfuf jf uf+ :t/Lo :jfoQtf laOu' h'O .

·       g]jfM :jfoQ /fHo b'g] g]jfMto\u' nfufoft :yfgLo :jzf;g laOu' h'O;f tfdfË, v; cfo{ ;d'bfo jf d]d]u' hfltto\t hftLo :jzf;g laOu' h'O .

·       y'u' k|b]z b'g] nfuf, gu/÷ufkflnsf:t/Lo :jzf;g j nfuf db'lkGt ;dfg'kflts k|ltlglwTj jf ljz]if Joj:yfsy+ k|ltlglwTj ofs]u' h'O .

·       :yfgLo lgsfo+ ofo] kmOu' ljsfz lgdf{0f, :yfgLo s/, :yfgLo ;|f]t ;fwg cflb :yfgLo lgofoof x] clwsf/ If]q b'g] to]u' h'O .

~f_ ljljw

·       g]jfM :jfoQ /fHoof gful/sto\ yMu' Dxl;sfof lglt+ s]Gb|of d+sfM gful/stfof cltl/Qm yMu' /fHoof cnu /fHo kl/rokqof Joj:yf ofo]u' h'O

·       g]jfM :jfoQ /fHoof yMu' cnu WjfFo\, /fHoufg j k|lts lrGxof g+ Joj:yf h'O,

·       g]jfM k|b]z+ yLyL b]o\of ;dfg :t/of k|b]ztgfk+ s]Gb|of cg'dlt sofM ljsfz lgdf{0fof nflu efO{rf/f ;DaGw ljsf; ofo]kmO .

·       s]Gb| j g]jfM /fHoof by'O 5'+ g ljjfb h'ofM cfk;L ;xdlt dh'n wfM;f ;dfwfgof lg+lt+ g]jfM k|b]zof ;+nUgtfo\ l6«Jo'gn :jg]u' h'O . t/ cGt/ /fHo÷k|b]z by'O 5'+ g+ dte]b Ajng wfM;f plsoft s]Gb|of /f]xa/o\ ;dfwfg ofo]u' h'O .

;Gbe{ ;fdfu|L

!_ cfrfo{, afa'/fd M lj=;+ @)^), k|frLg sfnsf] g]kfn, >Ls[i0f cfrfo{

@_ /]UdL, hubLzrGb| M lj=;+ @)%%, k|frLg g]kfnsf] /fhgLlts Oltxf;, /Tg k':ts e08f/

#_ k|wfg, s]bf/gfy M lj=;+=@)$%, gf}nf] g]kfn kl/ro, /Tg k':ts e08f/

$_ zdf{, afnrGb M lj=;+ @)##, g]kfnsf] P]ltxfl;s ?k/]vf, jf/f0f;L

%_ jh|frfo{, wgjh| M lj=;=@)#) lnR5jLsflng clen]v, PlzofnL cWoog ;+:yf

^_ tdf]6, sfFlzgfy Mg]=;+= !!@^ g]kfnd08n, g]kfnd08n cWoog u'ly

&_ x]ug, 6f]gL M lj=;+= @)%*, g]kfnsf] lrgf/L, lxdfn lstfj

*_ xfldN6g, Pkm= lj= M O=;+= !((), Pg Psfp06 ckm lb lsËbd ckm g]kfn, Plzog klJnlzª xfp;, Go' lbNnL

(_ >]i7, /fh]Gb| M O= ;++= @))(, ljZjsf ;+3Lo /fHox?, ;+ljwfg;ef / g]kfnsf] jf6f],  l;k]m; g]kfn

!)_ dNn s] ;'Gb/ M g]=;+= !!#), g]jfM :jfoQ /fHo, g]jfM hfu/0f d~r

!!_ g]jfM :jfoQ /fHo 3f]if0ffM g]=;+= !!#), g]jfM :jfoQ /fHo d+sfM ;+3if{ ;ldlt

!@_ cflbjf;L clwsf/;DaGwL ljZjAofkL 3f]if0ffkq – @))&

!#_ cGt//fli6«o >d ;+u7g dxf;GwL – !^(