उत्तमराज शिलाकार
थौं सिथि नखः । सिथिनखःयात लः नखः कथं हनेगु चलन न्ह्याःगु दु नेपालय् । लःया बारे जन चेतना दयेकेगु कथं हंगु थ्व दिवस न्ह्यथने बह जू । त र लः हे मदयेक लः नखः हनाया छु प्रयोजन दत थनया स्थानीय जनता थ्व कुन्हु हे तुं हितिइ खालिगु घः प्वगु थलबल आदि ज्वनाः ब्वाँय् जुयाच्वंगु खना लः मवःगु पम्पु हितिइ लः वयेके व काये धकाः आसाकुति जुयाः पियाच्वंगु खनाबलय गनं थौंया नखः "लः मदु नखः" जकं हना च्वनागु मखुला धइथें च्वनावल ।
"खानेपानी" धकाः नां तयाः लः बीगु ठेक्का कया च्वंम्ह खानेपानी संस्थानय् वनाः धाः वंसा वालय् छक्वः ला ट्यांकरं लः हयाः त्वाःत्वालय् ब्यू वया च्वंगु हे दु धयाहइ गुगु कि पर्याप्त मखु । छुं मखुसां छगू परिवारयात ५० लिटर लः मदयेकं मगाःसा १०००० लिटर दुगु ट्यांकर छगलं सार्वजनिक रुपं लः बी हइबलय् लः कायेत सना जुइगु दृश्य खनीबलय् अन ल्वापु जकं जुइत्यंगु खःला धइथें च्वनावइ । गनं गनं जक लःया पाइप हे त्वालय् लः वयेकेगु मुहानय् दुछ्वयाः लः बियाच्वंगु दु । थथे यायेबलय् मुस्किलं छधाः हितिइ ५० लिटर ति लः वइ । थुकियात हे छवाः तक थयेके माःगु अवस्था दु । त्वनेगु शुद्धगु लः मदयाः थनया स्थानीय निवासीत थिकेगु मिनरल वाटर त्वनेत बाध्य जुयाच्वंगु थज्याःगु हे इलय् लःया दिवस हना च्वंगु दु ।
खः लःयात म्हं चायेकेमाः । लःयात म्वाःथाय् छ्यले मज्यू लःयात म्हालासाला यायेमाः लःया मू थुइकेमाः लःपाखें जुइगु ल्वय्यात म्हसीके माः । थुकिया लािगं प्रचार प्रसार नं गाक्कं याये फयेके माल । लः गथे याःसा सुलभ कथं उपलब्ध जुइ धइगु खँ नं ध्वाथुइका बी माल । अथे हे लःयागु ठेक्का कयाच्वंिपं खानेपानी संस्थानयात दवाब बी कथंया छुं ज्या¤वः नं न्ह्यब्वये फयेके माल । मखुसा थ्व न्हि कुन्हु तुं इलेगु सफा यायेगु ज्याधयागु ला न्हापां निसें हे याना वया च्वंगु दु । हानं लःया दिवस धकाः वहे ज्या यानां छु लबः दइ
न्हापा झिदँ झिनिदँ न्ह्यः तक नं स्वनिगलय् थथे गनं लःया हाहाकार मजू । ०४६ साल लिपा प्रजातन्त्र वये धुंकाः थन पिनें वयाः च्वं वइपिनिगु ल्याः अप्वः दयावल । अले लः नं सकसितं मथइगु अवस्था वल । जनघनत्व बढे जू थें लःया श्रोत धाःसा बढे जूगु मदु । उकिसनं थन हे लः अप्व छ्यलेमाःगु कलकारखानात गथेकि गलैचा कारखाना कोकाकोला पेप्सी अय्लाः भट्टी व थीथी मिनरल वाटर कारखाना्त नं यक्व हे दया वल । थुमिसं लःया मुहानं हे लः सालाः प्रयोगु याना च्वंगु दु । स्थानीय वासिन्दातय्सं बोरीङ्ग यानाः जमीनं लः थकायेगु ज्या नं अप्वः याना हल । २५÷३० फीत स्वयां नं क्वय् कुहांवन । फल स्वरुप परम्परागत तुंथिइ हे लः हे मदयावन ।
पूर्वजिपंसं थथे हे लःया समस्या जुइ धइगु थुइकाः हे ल्वहं हिति गाःहिति तुंथि पुखू व बुंगाःत थाय्थासय् दयेकाः लः वइगु ब्यवस्था याना तःगु खः । थुकिया माःगु सुसाःकुसाः मदयाः थौं लःया अभाव दया वल । न्हूछेँ दनीिपंसं जग म्हुइबलय् अज्याःगु लःया मुहानत हे पंक ढलान याना बिल । लुँ हितिइ लः मदुगुया मू हुनि संचय कोषया बिल्डीङ्ग दनेत अन तः गायेक बँ म्हूगुिलं खः । थथे हे जुयाः थाय् थासय्या ल्वहं हितिइ लः झंझं सुना वना च्वंगु दुसा यक्व थासय् लः हे मवये धुंकल । थज्याःगु जन चॆतना स्यानिय निकायं इलय् हे बी माःगु खः। मखुसा आः लःया दिवस हनेबलय् थज्याःगु जनचेतना बीकथंया ज्या¤वःत नं हये माल ।
थनया लःया समस्या न्हंकेत सम्बन्धित निकाय उलि न्ह्यचिला च्वंगु खनेमदु । सरकारं नं तापाःगु मेलम्चीया लःया योजना छगू जक न्ह्यःने तयाः आशाय् यखानाःतःगु दु । तत्कालया िनंितं लःया छुं ब्यवस्था यायेगु न्हूगु योजनात न्ह्यःने हये फया च्वं गनं मदु । थथे खःसा लःया समस्या गथे न्हंके फइ आः स्वयम लःया अभावय् म्वाना च्वने माःिपं स्वनिगःवासीपिं हे न्ह्यलं चायेमाः स्थानीय निकाययात दवाब बीगु ज्या¤वःत हये माल । थनया सचेत नागरिकिपंसं दिवस
थौं सिथि नखः । सिथिनखःयात लः नखः कथं हनेगु चलन न्ह्याःगु दु नेपालय् । लःया बारे जन चेतना दयेकेगु कथं हंगु थ्व दिवस न्ह्यथने बह जू । त र लः हे मदयेक लः नखः हनाया छु प्रयोजन दत थनया स्थानीय जनता थ्व कुन्हु हे तुं हितिइ खालिगु घः प्वगु थलबल आदि ज्वनाः ब्वाँय् जुयाच्वंगु खना लः मवःगु पम्पु हितिइ लः वयेके व काये धकाः आसाकुति जुयाः पियाच्वंगु खनाबलय गनं थौंया नखः "लः मदु नखः" जकं हना च्वनागु मखुला धइथें च्वनावल ।
"खानेपानी" धकाः नां तयाः लः बीगु ठेक्का कया च्वंम्ह खानेपानी संस्थानय् वनाः धाः वंसा वालय् छक्वः ला ट्यांकरं लः हयाः त्वाःत्वालय् ब्यू वया च्वंगु हे दु धयाहइ गुगु कि पर्याप्त मखु । छुं मखुसां छगू परिवारयात ५० लिटर लः मदयेकं मगाःसा १०००० लिटर दुगु ट्यांकर छगलं सार्वजनिक रुपं लः बी हइबलय् लः कायेत सना जुइगु दृश्य खनीबलय् अन ल्वापु जकं जुइत्यंगु खःला धइथें च्वनावइ । गनं गनं जक लःया पाइप हे त्वालय् लः वयेकेगु मुहानय् दुछ्वयाः लः बियाच्वंगु दु । थथे यायेबलय् मुस्किलं छधाः हितिइ ५० लिटर ति लः वइ । थुकियात हे छवाः तक थयेके माःगु अवस्था दु । त्वनेगु शुद्धगु लः मदयाः थनया स्थानीय निवासीत थिकेगु मिनरल वाटर त्वनेत बाध्य जुयाच्वंगु थज्याःगु हे इलय् लःया दिवस हना च्वंगु दु ।
खः लःयात म्हं चायेकेमाः । लःयात म्वाःथाय् छ्यले मज्यू लःयात म्हालासाला यायेमाः लःया मू थुइकेमाः लःपाखें जुइगु ल्वय्यात म्हसीके माः । थुकिया लािगं प्रचार प्रसार नं गाक्कं याये फयेके माल । लः गथे याःसा सुलभ कथं उपलब्ध जुइ धइगु खँ नं ध्वाथुइका बी माल । अथे हे लःयागु ठेक्का कयाच्वंिपं खानेपानी संस्थानयात दवाब बी कथंया छुं ज्या¤वः नं न्ह्यब्वये फयेके माल । मखुसा थ्व न्हि कुन्हु तुं इलेगु सफा यायेगु ज्याधयागु ला न्हापां निसें हे याना वया च्वंगु दु । हानं लःया दिवस धकाः वहे ज्या यानां छु लबः दइ
न्हापा झिदँ झिनिदँ न्ह्यः तक नं स्वनिगलय् थथे गनं लःया हाहाकार मजू । ०४६ साल लिपा प्रजातन्त्र वये धुंकाः थन पिनें वयाः च्वं वइपिनिगु ल्याः अप्वः दयावल । अले लः नं सकसितं मथइगु अवस्था वल । जनघनत्व बढे जू थें लःया श्रोत धाःसा बढे जूगु मदु । उकिसनं थन हे लः अप्व छ्यलेमाःगु कलकारखानात गथेकि गलैचा कारखाना कोकाकोला पेप्सी अय्लाः भट्टी व थीथी मिनरल वाटर कारखाना्त नं यक्व हे दया वल । थुमिसं लःया मुहानं हे लः सालाः प्रयोगु याना च्वंगु दु । स्थानीय वासिन्दातय्सं बोरीङ्ग यानाः जमीनं लः थकायेगु ज्या नं अप्वः याना हल । २५÷३० फीत स्वयां नं क्वय् कुहांवन । फल स्वरुप परम्परागत तुंथिइ हे लः हे मदयावन ।
पूर्वजिपंसं थथे हे लःया समस्या जुइ धइगु थुइकाः हे ल्वहं हिति गाःहिति तुंथि पुखू व बुंगाःत थाय्थासय् दयेकाः लः वइगु ब्यवस्था याना तःगु खः । थुकिया माःगु सुसाःकुसाः मदयाः थौं लःया अभाव दया वल । न्हूछेँ दनीिपंसं जग म्हुइबलय् अज्याःगु लःया मुहानत हे पंक ढलान याना बिल । लुँ हितिइ लः मदुगुया मू हुनि संचय कोषया बिल्डीङ्ग दनेत अन तः गायेक बँ म्हूगुिलं खः । थथे हे जुयाः थाय् थासय्या ल्वहं हितिइ लः झंझं सुना वना च्वंगु दुसा यक्व थासय् लः हे मवये धुंकल । थज्याःगु जन चॆतना स्यानिय निकायं इलय् हे बी माःगु खः। मखुसा आः लःया दिवस हनेबलय् थज्याःगु जनचेतना बीकथंया ज्या¤वःत नं हये माल ।
थनया लःया समस्या न्हंकेत सम्बन्धित निकाय उलि न्ह्यचिला च्वंगु खनेमदु । सरकारं नं तापाःगु मेलम्चीया लःया योजना छगू जक न्ह्यःने तयाः आशाय् यखानाःतःगु दु । तत्कालया िनंितं लःया छुं ब्यवस्था यायेगु न्हूगु योजनात न्ह्यःने हये फया च्वं गनं मदु । थथे खःसा लःया समस्या गथे न्हंके फइ आः स्वयम लःया अभावय् म्वाना च्वने माःिपं स्वनिगःवासीपिं हे न्ह्यलं चायेमाः स्थानीय निकाययात दवाब बीगु ज्या¤वःत हये माल । थनया सचेत नागरिकिपंसं दिवस
No comments:
Post a Comment