Saturday, February 5, 2011

काभ्रेय् देय् दबूया संगठन विस्तार

POSTED ON SAT FEB 5, 2011 5:52 AM NST

नेवाः देय् दबूलिं थःगु संगठन विस्तार यायेगु झ्वलय् काभ्रेय् संगठन विस्तार याःगु दु । नेवाः देय् दबूया नायः नरेश ताम्राकारया उपस्थिति शुक्रवाः (सिल्लाथ्व पारु कुन्हु) काभ्रे जिल्ला संगठन निस्वंगु खः ।

शुक्रवाः काभ्रेय् जूगु छगू ज्याझ्वःया दथुइ विश्वनाथ ताम्राकारया नायःसुइ झिंन्याम्ह दुजः दुगु कार्यसमिति नं निस्वंगु दु । उगु कार्यसमितिलय् सिद्दि बहादुर कर्माचार्य छ्याञ्जे, बुधारत्न मानन्धर ल्यू छ्याञ्जे व तिकाराम भ्वाछि भ्वय् दांभरि कथं च्वनादीगु दु ।
http://www.nepalmandal.com/content/12587.html

Stone spouts at the mercy of ruthless urbanisation plans

Added At:  2011-02-05 11:27 PM

HIMALAYAN NEWS SERVICE
KATHMANDU: Stone spouts are fast disappearing from the Valley due to absence of conservation efforts and rapid urbanisation.

According to a study, there were 165 stone spouts in Kathmandu, 61 in Lalitpur, 87 in Bhaktapur, 65 in Madhyapur Thimi and 11 in Kirtipur municipalities. Among them, 33 spouts in Kathmandu, seven in Lalitpur, three in Madhyapur Thimi and one each in Bhaktapur and Kirtipur have already disappeared.

Of the total stone spouts, 34 in Kathmandu, 18 in Bhaktapur, nine in Madhyapur, and seven in Lalitpur are under threat while 35 in Bhaktapur, 6 in Madhyapur Thimi and two in Kathmandu have been brought under the city supply line.

“Only 96 spouts in Kathmandu, 47 each in Lalitpur and Madhyapur, 33 in Bhaktapur and 10 in Kirtipur municipalities are working with natural water sources,” said Indra Man Singh Suwal, coordinator of the nine-member action panel on water spouts. “However, the water flow in these spouts is decreasing every year with depletion of ground water due to urbanisation,” he said.

Suwal, who is also chief of the Building and Heritage Division at Kathmandu Metropolitan City, said most of them are older than 100 years and many were made during Lichchhavi and Malla periods, which date back to ancient Nepal.

The government issued a 12-point declaration on stone spouts conservation in June 2007 and a nine-member committee was formed in September 2010. The government has recognised them as historical monuments.

“However, nothing has been done by way of conservation,” said Chunna Bajracharya, professor at the Department of Culture, Tribhuvan University. “There is no clarity on the status of stone spouts, which have either been captured by individuals or encroached by constructions. The municipalities are destroying the heritage in the name of conservation. Women should be involved in conservation policy implementation as they are the real users of stone spouts,” she added.

The declaration includes identifying the sources of stone spouts, formulation of conservation policies, details and mapping of spouts, declaring them national heritage, management of water sources, allocation of budget, carrying out research, making laws to check the use of ground water and formulating sound policies.

Municipal authorities revealed that the stone spouts were encroached and damaged, causing pollution of natural water. Ordinary people blame the government for not doing enough to preserve depleting ground water and approving building sites without studying historical monuments. Though the Historical Monuments Conservation Act was formed two decades ago, there is no law on the conservation of stone spouts.

“Due to lack of law, the declaration was not implemented,” said Saubhagya Pradhananga, archaeological officer at the Department of Archaeology.

“Slowly, we are moving ahead in this case,” said Pradhananga, who is a member of the action committee. He said sincere implementation of the declaration was necessary.

http://thehimalayantimes.com/fullNews.php?headline=Stone+spouts+at+the+mercy+of+ruthless+urbanisation+plans&NewsID=275257

Friday, February 4, 2011

मंकाः संघर्ष समितिया ताःचा सुइके?



मंकाः संघर्ष समितिया ताःचा सुइके?

राजेन मानन्धर

संघर्ष धइगु योजना दयेकाः साइत स्वयाः शुरु याइ मखु। थ्व ला आवश्यकतां मनूतय्त घ्वातुघ्वानाः याकी, सुयात छु यायेमाः वं अन व याइ। सुनां गुलि फु उलि उपलब्धि हासिल याइ, संघर्षयात न्ह्याकेफुम्ह नेताया जन्म नं अनं हे जुइ। तर नेवाःतय्गु सवालय् धाःसा थ्व संर्घष व आन्दोलनया सामान्य नियम लागु जुइ मखु। आःतक जूगु, जुल धयातःगु दक्व धयाथें आन्दोलन लमियात भम्चा स्वकाः बाजं थाकाः ब्याहा याये थें हे जक जुयाच्वंगु दु। अथे जुयाः अन माजु जुइम्हेसिया ग्वःतोलाया सिखः क्वखायेगु खँ तःक्वः जुइ, मिजंयात यःम्ह खः लाकि मखु धइगु खँ जुइ मखु। आः इलय् ब्यलय् नेवाः बुखँपती वइगु नेवाः स्वायत्त राज्य दइबलय्यात धकाः दयेकातःगु संघर्ष समिति छगू अज्याःगु हे तामझामया ज्याझ्वः खः ।

धयाच्वनेम्वाः नेवाः राज्य थःगु स्वाभिमान दुपिं हरेक नेवाःतय्गु म्हगस खः, थःगु अस्तित्वया चिल्लाय् खः। अले थ्व हयेगु (बिलकि ल्हाः फया कायेगु)जिम्मा थःत नेवाः राज्यया निंतिं पाये धकाः वःगु खलःपुचःया सामुहिक रुपकथं नेवाः स्वायत्त राज्य मंकाः संघर्ष समितिं काःगु जुल। अन दुपिं गुलिं गुलिं खलः पुचः ला नेवाः राज्यप्रति कटिबद्ध हे खनेदु। अथेसां लसिंया काय् नं लोकेश्वर जुइफु धइगु बाखंपाखें प्रभावित जुयाः हे जुइ, झीसं गुलिगुलिसिगु आगं सीक सीकं नं स्वीकार याना। मेगु विकल्प दयेके मफुगु नं नियमित आकस्मिकता जक जुइफु झीगु।
अन्तरिम संविधानय् संघीयता च्वयेवं दंगु थ्व समिति गर्भाधानया इलंनिसें न्ह्यसःचिंया पुखुली लाल कयाच्वंगु दु। ब्यंकेगु ईनिसें नेवाःतय्सं थ्वयात म्हसीका कायेमफुगुलिं आः थ्वं सुलिसे इहिपा याइगु खः धकाः मनूतय्सं स्वयाच्वंगु दु। थ्व इलय् आः साधारण नेवाःतय्गु न्ह्यपुइ छगू न्यने मजिउग न्ह्यसः दना वयाच्वंगु दु - धाथें थ्व संघर्ष समितिया ताःचा सुयाके जुइ? अथवा थुकियात ताःचां प्याखं हुलीम्ह कतांमरियात थें लिउने सुनां दम तयाच्वन जुइ?

अबुया नं उलि हे काय्या नं उलि हे अंश दइगु थुकिया संरचना हे अजब। हानं दक्व हे अध्यक्ष जुइमास्ति वइगु अले दक्वसित लय्तायेकेत पालंपाः अध्यक्षया सिरपेचं पुइगु इच्छा पुवंका बीगु थुकिया विधान नं चिन्तामणी झोला स्वया म्हो तिलस्मी मजू। पिने नापलाःसा भ्यराभ्यर जुइगु राजनीतिक प्रवृत्तियापिं नं थन छगू हे लाइनय् आज्ञाकारी मस्त थें च्वनेफूगु नं थुकिया मेगु अजूचायापुगु प्रकृति खः। थःथःगु पार्टीया संघीय व्यवस्था व अझ जातीय अग्राधिकारया औपचारिक अवधारणा स्वयाः आगरां देगरां पाःसां थन धाःसा क्रान्तिकारी स्वयाः नं क्रान्तिकारी जुयाः थुगु "ट्याबु" विषयय् तिंतिं न्हुयाः हालाच्वंगु दइ, थःगु पार्टीया हे ध्वाँय् ज्वनाः। अथेसां थ्व संघर्ष समितिइ च्वंपिंत थःगु पार्टी लाइन स्वयां ब्यागलं खँ तल धकाः थौं तक सुयातं कारवाही याःगु वा स्पष्टीकरण तक नं फ्वंगु खने मदुनि ।

माउपार्टीया नेतां हाकु लंसुरुवाः फिनाः बसन्तपुरय् नेवाः राज्य घोषणा याःगु गुलिचां मदुनिबलय् मचापार्टीया सक्रिय सहभागिता सहित दशरथ रंगशालाय् भव्य घोषणा जुल नेवाः राज्यया। अन याये धकाः धयाः नं मयाःगु ज्या दक्वयात ल्वःमं ख्यःमं धकाः धया हे छ्वत धाःसां नं उगु घोषणा धुंकाः यायेमाःगु ज्या मयासे च्वंगुयात धाःसा उलि सहज कथं काये फइ मखु। मचा बुइके सःसा मचायात माःगु संस्कार व पौष्टिक आहारया व्यवस्था याना बीमाः धकाः अबु जुइसःपिंत सुनां स्यना च्वनेम्वाः। उकिं राज्य दयेके धुंकाः नं थुकिं गुगुं कथंया प्रशासनिक इकाइया अस्तित्व खंके मफुत, थन प्रशासन चले याइपिं मनूतय्गु किपालु मलुत, सुरक्षा बीपिनिगु सासः मलुत, थनया आर्थिक, सामाजिक, शैक्षिक, भाषिक नीति आदि धकाः पित बिउगु भ्वं मस्त भ्वय् म्हितूथाय् तकं उल्लेख मजुल। आखिर थ्व नं माओवादीं बसन्तपुरय् याःगु घोषणा स्वयां एक छटाक नं झ्यातु मजुल। याइगु हे खःसा अपाय्जिगु ज्या यायेधुंकाः कम से कम थुकिं थःगु राज्य थपाय्धनेमाः धकाः तक धाइगु जुइ, मधाः, बरु नेवाः सभासद्त नं जानाः दयेकातःगु सिन्हःपता पाय्धंगु नेवाः राज्ययात माकःमतिना यानाः घय्घय् पुनाच्वन। अले थुकिं अःपुक म्हिगः तिनि वःपिं ६५ प्रतिशत आप्रवासी खय्, सँय् व मर्स्यातय्त थः नालाः उमित नेवाः राज्यया नागरिकता तकं बीत तयार जुल, उमिगु अधिकार रक्षाया निंतिं थः प्रतिवद्ध धकाः छाति चकंकाः भाषण नं मुइकल। थ्व खँ अःपुक पचे जुइ मखु छम्ह सच्चा नेवाःयात ।

देशय् छकःयां छकः संविधान च्वयाच्वन, वहे संविधानं दया माया याःसा जक नेवाः राज्य दइगु थुइकाः नं थ्व समितिं उकियात दवाबया नामय् छम्ह सभासद्यात थःगु ल्हाःचिंया प्वः लःल्हायेगु बाहेक व खःथें न्यंक बानेश्वरय् हुल क्यनेगु बाहेक मेगु तात्विक रुपं दबाव बी मफुत थुकियात नं अल्छिपह जक धायेगु पाय्छि जुइ मखु। अनंलि थ्व समितिं मेमेगु राज्यया सिमांकन, शासन पद्धति, निर्वाचन पद्धति, नागरिक परिचयपत्र अले थःगु राज्यया लः, मत, खुसि, पहाड, देगः अले न्हाय्च्वकाय् च्वनाच्वंपिं सुकुम्बासी आदिया विषयय् नवाये मफुगुयात नं ल्वःमंगु जक धाये फइ मखु। पिनें वःपिंसं थन क्यनीगु उभौली, ल्होसर, छठया नाटक व आः वयाः पशुपतिइ किरात तयेगु लास थुने दयेमाःगु आन्दोलनयात अथें लाटां केरा स्वः थें स्वया जक च्वंगु मखु थ्व समितिं ।

समग्र रुपं धायेबलय् थ्व समिति पिनें स्वयेबलय् गुलि हिसिचा दु, माया वनापुसेच्वं अले निरिह खनेदु, दुनेया खँ उलि सरल मदु। उकिं हे थ्वं याइगु दक्व धया थें ज्याझ्वलय् ल्वःमंगु, द्वंगु खँत दयाच्वनी। नेवाः एकता दिवसया झाँकीइ तक वःबलय् गुलि नं ल्वःमन, द्वन, व ला नियोजित रुपं हे जूगु खः ।

आः खुनु थुइकेमाल, ध्वंचित पाः तयां खाचा ल्यनाच्वनी मखु। अन निकथंया राजनीतिक शक्ति हाबी दु - छखलः पिनें पिनें जातीय राज्यया वकालत यानाः नं केन्द्रीयस्तरय् थ्वपाखे पलाः मछीगु जक मखु, थःगु थ्व ज्याया निंतिं दयेकातःगु कचापुचः तकयात नं डिफंक याना तःगु पार्टी। मेखलः धइगु ततःसलं हे संघीय व्यवस्था व जातीय राज्य मजिउ धकाः हालाच्वनीगु पार्टीत। थुमिगुपाखें छु आश याये फइ? उकिं आः नेवाःतय्गु राज्य गुलि नेवाःराज्य जुइ धइगु वहे कतांमरिचित लिउनें दम तइम्हेस्यां जक सिउ, छि जि ला फगत स्वकुमि जक ।
http://www.nepalmandal.com/content/12570.html

राजेन्द्र श्रेष्ठ व दिलीप महर्जन मन्त्री जुइगु सम्भावना



राजेन्द्र श्रेष्ठ व दिलीप महर्जन मन्त्री जुइगु सम्भावना

येँ (सन्ध्या टाइम्स)/एमालेया अध्यक्ष झलनाथ खनाल प्रधानमन्त्रीइ त्यायेवं नेवाः आन्दोलनया निम्ह न्ह्यलुवात नं मन्त्री जुइगु सम्भावना अप्वया वःगु खँ सूत्रं धाःगु दु । 

नेवाः आन्दोलनया न्ह्यलुवा नापं एमालेया केन्द्रीय दुजः राजेन्द्र श्रेष्ठ व एकीकृत माओवादीया सभासद् नापं नेवाः आन्दोलनया न्ह्यलुवा दिलीप महर्जन न्हूगु मन्त्रिमण्डलय् दुथ्याइगु सम्भावना अप्वया वःगु खँ दलया नेतातय्सं धयादीगु दु ।

श्रेष्ठ एमाले दुने झलनाथ पक्षधर कथं स्पष्ट रुपं न्ह्यःने वयाच्वंम्ह नेता खःसा महर्जनं माओवादी अध्यक्ष प्रचण्डयात येँ १० नम्बरया थःगु हे क्षेत्रं चुनावय् त्याकादीगु खः ।

वय्कःपिं निम्हेसितं नेवाः प्रतिनिधिया कथं मन्त्रिमण्डलय् दुथ्याकीगु सम्भावना दुगु खँ नेतातय्सं धाःगु दु। तत्कालिन अवस्थाय् नेकपा (माले) पाखें मन्त्री तकं जुयादीधंकूम्ह श्रेष्ठ नेवाः स्वायत्त राज्य मंकाः संघर्ष समितिया सल्लाहकार खःसा महर्जन एकीकृत नेवाः राष्ट्रिय मुक्ति मोर्चाया केन्द्रीय न्वकु नापं माओवादी पार्टीया केन्द्रीय सल्लाहकार नं खः ।
http://www.nepalmandal.com/content/12582.html

Thursday, February 3, 2011

शान्ति निर्माणया ख्यलय् जुयाच्वंपिं मय्जुपिनि गोलमेच सहलह

POSTED ON THU FEB 3, 2011 9:39 PM NST

वंगु पोहेलागा चर्हे कुन्हु थनया मल्ल होटलय् Joan B. Croc Institute for Peace & Justice, San Diego University, America , Women Peace & Democracy Nepal ग्वसालय् जूगु शान्ति निर्माणया ख्यलय् जुयाच्वंपिं मय्जुपिनि छगू गोलमेच सहलह जुल ।

उगु ज्याझ्वलय् नेवाः देय् दबूया मू छ्याञ्जे मय्जु रजनी महर्जनं ब्वति कयादीगु खः । अमेरिका, श्रीलंका, फिलिपिन्सया शान्ति निर्माणया ज्याखँय् ताः इलंनिसें ज्या यानाच्वंपिं मय्जुपिंसं थःथःपिनि देशय् जुयाच्वंगु शान्ति निर्माण प्रक्रियाया अनुभव कनादीगु खः । उगु इलय् नेपाःया शान्ति निर्माण ज्याखँय् थीथी संघसंस्था पाखें झायादीपिं मय्जुपिंसं नेपालय् द्वन्द्व जुयाच्वंगु इलय् व द्वन्द्व लिपा शान्ति प्रक्रियाया विषयसं कनादीगु खःसा देय् दबूया मूछ्याञ्जे महर्जनं नेवाः देय् दबुलिं नेपाःया शान्ति प्रक्रियाय् सक्रिय भूमिका म्हिताच्वंगु खँ कनादीगु खः ।

शान्ति प्रक्रियाया दक्कले तःधंगु ज्या संविधान च्वयेगु ज्या यात नागरिकतय्त जानकारी बिइगु व जनताया राय, सुझाव मुंकाः हयेगु तथा नेवाः स्वायत्त राज्य मंकाः संर्घष समितिं स्वायत्त राज्यया निंतिं यानाच्वंगु आन्दोलनय् सक्रिय भूमिका म्हिताच्वंगु खँयात नं मू मछ्याञ्जे महर्जनं न्ह्यब्वयादीगु खः ।

अथे हे म्हिगः पोहेलागा आमै कुन्हु UNDP या छगू ज्याझ्वलय् नेपालया निंतिं श्रीलंकाया अन्तराष्ट्रिय परियोजना व्यवस्थापक रोहन सिंहसयात नेपाःया शान्ति प्रक्रिया व संविधान निर्माणया खँय् नेवाः देय् दबूलिं यानावयाच्वंगु ज्या व स्वायत्त राज्यया निंतिं झिगू घटक जानाः मंकाः कथं न्ह्याका वयाच्वंगु आन्दोलन व नेवाः देय् दबूया भूमिकाया बारे मू छ्याञ्जे मय्जुं कनादीगु खः ।

नापं ज्याझ्वलय् नेवाः देय् दबू लगायत मेमेगु आदिवासी जनजाति जाना आदिवासी अधिकार प्रत्याभूत याकेगु निंतिं गुकथंया कार्यनीति दयेके माली धैगु विषयसं सहलह जूगु खँ वय्कलं कनादीगु खः । नेवाः स्वायत्त राज्य दुने प्रान्तीय राज्यया भाषा, समावेशीकरणया सवाल, उपस्वायत्त क्षेत्रया प्रावधान व संरक्षित क्षेत्रया प्रावधान गुकथं जुयाच्वंगु दु धकाः न्यंगु न्ह्यसःलय् वय्कलं नेवाः स्वायात्त स्वायत्त राज्यया घोषणा पत्रय् दुग व राजनीतिक सम्मेलनं पारित याःगु घोषणा पत्रया आधारय् लिसः बियादीगु खः ।
http://www.nepalmandal.com/content/12565.html

Wednesday, February 2, 2011

क्यासिनो पिने यंकेत उजं



क्यासिनो पिने यंकेत उजं

येँ (सन्ध्या टाइम्स)/व्यवस्थापिका संसदया सार्वजनिक लेखा समितिं राजधानीइ चायेकातःगु क्यासिनोत फुक्कं राजधानीं पिने छगू निश्चित थासय् यंकेगु प्रक्रिया न्ह्याकेत पर्यटन मन्त्रालययात निर्देशन बिउगु दु। थौं सुथय् च्वंगु समितिया बैठकं उगु निर्देशन बिउगु खः। समितिं छुं ऐन हे मदयेक क्यासिनोत संचालन जुयाच्वंगुलिं तुरुन्त ऐन दयेकेत व तत्कालया निंतिं १५ न्हुया दुने क्यासिनो संचालन सम्बन्धी कार्यविधि तयार यायेत नं निर्देशन बिउगु दु। थौंकन्हय् येँय् च्यागू व पोखराय् निगू क्यासिनो दु। पर्यटन मन्त्रालयपाखें बिउगु मिनी क्यासिनोया इजाजत गैर कानुनी ठहर यासें संचालनय् दुगु उज्वःगु क्यासिनो तत्काल बन्द यायेत तकं समितिं निर्देशन बिउगु दु ।
http://www.nepalmandal.com/content/12540.html

जनजाति व मधेशीयात मि च्याके बीगु कुतः?



जनजाति व मधेशीयात मि च्याके बीगु कुतः?

ई मगाःगु धइगु त्वहःचिनाः आः संविधानसभां राज्य पुनर्संरचना सम्बन्धी दकलय् प्रमुख मुद्दायात हे त्वःताः न्हूगु संविधान जारी यायेगु तयारी यानाच्वंगु बारे चर्चा जूगु दु। यदि तःधंगु दलतय्सं अज्याःगु संविधान जारी यायेत्यंगु खःसा थ्व ति गलत ज्या मेगु जुइ मखु। थुकिं राज्य पुनर्संरचना पक्षधर सकलें जनजाति, मधेशी समुदाययात आक्रोशित यानाः देशय् मेगु विद्रोहया मि च्याका बीगु तःधंगु खतरा दु। संविधान जारी याः कुन्हु हे उकियात सार्वजनिक रुपं च्याकेगु ज्या तकं जुइफु गुकिं यानाः हथाय्चायाः संविधान जारी याःगुया छुं हे अर्थ दइ मखु। 
वर्तमान संविधानया मू मर्म धइगु राज्य पुनर्संरचना खः। यदि थुकी मुलुकया न्हूगु ख्वाःपाः चित्रित मयायेगु खःसा थ्व पुलांगु संविधान स्वयां छुं नं अर्थय् फरक जुइ मखु। राज्य पुनर्संरचना मयासे संविधान जारी यायेगुया अर्थ माओवादीं झिदँ तक याःगु जनयुद्ध व उकी प्राण आहुति याःपिं झिंस्वद्वः मनूतय् बलिदानयात बागमतिइ चुइके थें खः। लिसें १९ न्हु तक याःगु जनआन्दोलनया नं थ्व छगू तःधंगु अपमान जुइ। राजनीतिक पार्टीतय्सं थज्याःगु ज्या कदापी याये मजिउ। राज्य पुनर्संरचनाया सवाल दकलय् विवादया विषय जूगु कारणं यदि आः थुकियात त्वःता छ्वत धाःसा लिपा थ्व समस्या ज्यंकेगु सिबें नं थुकिं यानाः मेमेगु समस्या सिर्जना जुइगु खँयात वाःचायेकेमाः। ई मगाः धइगु सामान्य त्वहःचिनाः थ्व मुद्दा त्वःते मजिउ। मेमेगु बुँदाया थ्व क्वचाये धुंकूगु खःसा आः संविधानसभाया म्याद मेगु स्वला थपे यानाः केवल थ्वहे जक मुद्दाय् केन्द्रित जुल धाःसा थ्व विवाद नं याउँक ज्यंके फइगु खनेदु ।
http://www.nepalmandal.com/content/12491.html