POSTED ON WED DEC 1, 2010 10:02 AM NST
श्रीकृष्ण महर्जन
संघीय गणतान्त्रिक नेपाःया राज्य पुनस्रंरचना सवालय् आः नेवाः प्रदेश धकाः नां दत धाःसां नेवाःतय्गु अग्राधिकार मदैगु अले नां जक जुइगु संभावना अप्वयाः वःगु दु । संविधानसभाय् दुथ्याःगु नीन्हय्गू हे दलया म्याण्डेत कथं न्हूगु संविधान निर्माणया निति विवाद जुयाच्वंगु विषयसं सहमति ब्वलंका वनेगु निति दयेकूगु उच्च स्तरीय राजनीतिक कार्यदलं उज्वःगु आशय्या खँ क्वःछ्यूगु सीदुगु दु । आदिवासी जनजाति वृहत्त मोर्चा नेपाःया छञ्याजे समाजशास्त्री डा. कृष्णबहादुर भट्टचनं धयादी कथं उच्च स्तरीय राजनीतिक कार्यदलं आवंलि प्रदेश व्यवस्थापिका छगू सदनात्मक जुइगु अले प्रदेशय् भूगोल व जनसंख्याया आधारय् प्रतिनिधित्व याकेगु धकाः खँ क्वःछ्यूगु दु । अथे उच्च स्तरीय राजनीतिक कार्यदलं प्रदेशय् भूगोल व जनसंख्याया आधारय् प्रतिनिधित्व याकेगु धकाः खँ क्वःछ्यूगु धैगु जातीय आधारय् प्रतिनिधित्व मजुइ अले क्षेत्रिय स्वशानस जक खः धाःसां पाइमखु धकाः नं वय्कलं धयादिल । उच्च स्तरीय राजनीतिक कार्यदल नापं थीथी दलया नेतानय्तय्थाय् डेलिगेशन वनेगु नं तयारी याना च्वनागु दु धकाः धयादिल ।
संविधानसभाया राज्यया शासकीय स्वरुप निर्धारण समितिया प्रतिवेदनय् विवाद जूगु प्रदेशय् गुलि सदनया व्यवस्था यायेगु अले प्रदेशय् प्रतिनिधित्वया आधार छु यायेगु धैगु विषयसं जुयाच्वंगु विवादयात कयाः वंगु १६ गते च्वंगु उच्च स्तरीय राजनीतिक कार्यदलया मुँज्यां अथे खँ क्वःछ्यूगु खः धकाः डा. भट्टचनं धयादीगु दु । उच्च स्तरीय राजनीतिक कार्यदलया क्वःछिना धैगु संविधानसभाय् दुथ्याःगु मूमू राजनीतिक दलया नेतात नं २७ दलया हे सहमति धाःसां छुं पाइ मखु । उकि कार्यदलं प्रदेशय् जनसंख्या व भूगोलया आधारय् प्रतिनिधित्व याकेगु धाःगु जातीय म्हसीकाया आधारयात त्वःतूगु खः धकाः धाःसां छुं पाइमखु ।
नेवाःतय्सं जातीय आधारय् स्वायत्तता नापं स्वशासन दुगु नेवाः स्वायत्त प्रदेश अर्थात राज्यया माग यानाः वयाच्वंगु खःसा आः उगु कार्यदलया निर्णय धाःसा नेवाःतय्गु भावनायात कःघाःगु दु ला कि मदु धकाः बिचाः यायेमाःगु ई वःगु दु । अथे कार्यदलया मुँज्यायात गुगु कथं परिभाषित याइगु संभावना दु अले नेवाःतय्सं गुगु कथं कायेमाः धकाः सहलह ब्याके हथाय् जुइ धुंकूगु दु । थ्वसिबें न्ह्यः नं उगु कार्यदलं भाषाया सवालय् आवंलि केन्द्रीय भाषा खँय् भाय् जुइ धकाः स्पष्ट रुपं च्वयेगु अले मेमेगु भाषाया सवालय् आयोग दयेकेगु धकाः गुगु कथं खँ क्वःछित थ्व ल्याखं स्वयेबले आः नेवाःत नापं नेपाःया आदिवासी जनजातितय्सं माग यानाच्वंगु थें जातीय म्हसीकाया आधारय् अग्राधिकार नापं जातीय स्वायत्तता व स्वशासन नापं दुगु प्रदेशत दयेकेफैगु संभावना झन झन म्हो जुयावंगु दु ।
वइगु शुक्रवाःनिसें नेवाःतय्गु राष्ट्रिय राजनीतिक सम्मेलन जूवनाच्वंगु दु । उगु सम्मेलनय् उच्च स्तरीय राजनीतिक कार्यदलं क्वःछ्यूगु प्रदेशय् प्रतिनिधित्वया आधार भूगोल व जनसंख्या धाःगु यात नेवाःतय्सं गुगु कथं कायेगु नापं भाषा नीतियात कयाः गुगु कथं खँ क्वःछित उकियात कयाः छगू बहसया विषय यायेमाःगु आवश्यकता दु । आः नं थुगु विषययात कयाः बहस यानाः नेवाःतय्गु छगू धारणा पित हये मफत धाःसा नेवाः स्वायत्त राज्यया सवालय् बांमलाःगु लिच्वः लाइ धैगु खँय् सुयां निगू मत दैमखु ।
संघीय गणतान्त्रिक नेपाःया राज्य पुनस्रंरचना सवालय् आः नेवाः प्रदेश धकाः नां दत धाःसां नेवाःतय्गु अग्राधिकार मदैगु अले नां जक जुइगु संभावना अप्वयाः वःगु दु । संविधानसभाय् दुथ्याःगु नीन्हय्गू हे दलया म्याण्डेत कथं न्हूगु संविधान निर्माणया निति विवाद जुयाच्वंगु विषयसं सहमति ब्वलंका वनेगु निति दयेकूगु उच्च स्तरीय राजनीतिक कार्यदलं उज्वःगु आशय्या खँ क्वःछ्यूगु सीदुगु दु । आदिवासी जनजाति वृहत्त मोर्चा नेपाःया छञ्याजे समाजशास्त्री डा. कृष्णबहादुर भट्टचनं धयादी कथं उच्च स्तरीय राजनीतिक कार्यदलं आवंलि प्रदेश व्यवस्थापिका छगू सदनात्मक जुइगु अले प्रदेशय् भूगोल व जनसंख्याया आधारय् प्रतिनिधित्व याकेगु धकाः खँ क्वःछ्यूगु दु । अथे उच्च स्तरीय राजनीतिक कार्यदलं प्रदेशय् भूगोल व जनसंख्याया आधारय् प्रतिनिधित्व याकेगु धकाः खँ क्वःछ्यूगु धैगु जातीय आधारय् प्रतिनिधित्व मजुइ अले क्षेत्रिय स्वशानस जक खः धाःसां पाइमखु धकाः नं वय्कलं धयादिल । उच्च स्तरीय राजनीतिक कार्यदल नापं थीथी दलया नेतानय्तय्थाय् डेलिगेशन वनेगु नं तयारी याना च्वनागु दु धकाः धयादिल ।
संविधानसभाया राज्यया शासकीय स्वरुप निर्धारण समितिया प्रतिवेदनय् विवाद जूगु प्रदेशय् गुलि सदनया व्यवस्था यायेगु अले प्रदेशय् प्रतिनिधित्वया आधार छु यायेगु धैगु विषयसं जुयाच्वंगु विवादयात कयाः वंगु १६ गते च्वंगु उच्च स्तरीय राजनीतिक कार्यदलया मुँज्यां अथे खँ क्वःछ्यूगु खः धकाः डा. भट्टचनं धयादीगु दु । उच्च स्तरीय राजनीतिक कार्यदलया क्वःछिना धैगु संविधानसभाय् दुथ्याःगु मूमू राजनीतिक दलया नेतात नं २७ दलया हे सहमति धाःसां छुं पाइ मखु । उकि कार्यदलं प्रदेशय् जनसंख्या व भूगोलया आधारय् प्रतिनिधित्व याकेगु धाःगु जातीय म्हसीकाया आधारयात त्वःतूगु खः धकाः धाःसां छुं पाइमखु ।
नेवाःतय्सं जातीय आधारय् स्वायत्तता नापं स्वशासन दुगु नेवाः स्वायत्त प्रदेश अर्थात राज्यया माग यानाः वयाच्वंगु खःसा आः उगु कार्यदलया निर्णय धाःसा नेवाःतय्गु भावनायात कःघाःगु दु ला कि मदु धकाः बिचाः यायेमाःगु ई वःगु दु । अथे कार्यदलया मुँज्यायात गुगु कथं परिभाषित याइगु संभावना दु अले नेवाःतय्सं गुगु कथं कायेमाः धकाः सहलह ब्याके हथाय् जुइ धुंकूगु दु । थ्वसिबें न्ह्यः नं उगु कार्यदलं भाषाया सवालय् आवंलि केन्द्रीय भाषा खँय् भाय् जुइ धकाः स्पष्ट रुपं च्वयेगु अले मेमेगु भाषाया सवालय् आयोग दयेकेगु धकाः गुगु कथं खँ क्वःछित थ्व ल्याखं स्वयेबले आः नेवाःत नापं नेपाःया आदिवासी जनजातितय्सं माग यानाच्वंगु थें जातीय म्हसीकाया आधारय् अग्राधिकार नापं जातीय स्वायत्तता व स्वशासन नापं दुगु प्रदेशत दयेकेफैगु संभावना झन झन म्हो जुयावंगु दु ।
वइगु शुक्रवाःनिसें नेवाःतय्गु राष्ट्रिय राजनीतिक सम्मेलन जूवनाच्वंगु दु । उगु सम्मेलनय् उच्च स्तरीय राजनीतिक कार्यदलं क्वःछ्यूगु प्रदेशय् प्रतिनिधित्वया आधार भूगोल व जनसंख्या धाःगु यात नेवाःतय्सं गुगु कथं कायेगु नापं भाषा नीतियात कयाः गुगु कथं खँ क्वःछित उकियात कयाः छगू बहसया विषय यायेमाःगु आवश्यकता दु । आः नं थुगु विषययात कयाः बहस यानाः नेवाःतय्गु छगू धारणा पित हये मफत धाःसा नेवाः स्वायत्त राज्यया सवालय् बांमलाःगु लिच्वः लाइ धैगु खँय् सुयां निगू मत दैमखु ।
No comments:
Post a Comment